Hasan KUŞ/İSTANBUL
Türkiye’de makine ve teçhizat yatırımlarının uzun vadeli dış kaynakların kullanımı ile finanse edildiğini belirten Makine İhracatçıları Birliği (MAİB) Lideri Kutlu Karavelioğlu, yurtiçi bankalardan temin edilen kredilerin ana kaynağının da çoklukla bankaların yurtdışı borçlanmaları olduğunu söyledi. Bu çerçevede, risk priminin bugün ulaştığı yüksek düzeyde tutunması durumunda, finansman imkanlarının daralacağını söyleyen Karavelioğlu, “Bunun sonucunda yatırımlarda yavaşlama olacağını öngörmeliyiz. Öte yandan, makine ve teçhizat yatırımlarında son iki yılda üst üste elde edilen yüzde 21 ve yüzde 24’lük yüksek artışların baz tesiri oluşturacağını da dikkate almalıyız. Keza makine üretiminde tıpkı periyotta elde edilen yüzde 9 ve yüzde 32’lik artışlar da, global belirsizliklerin tesiri altında tekrarlanması güç başarılardır; yılın ikinci yarısında bir yavaşlama sürpriz olmayacaktır” dedi.
Dünyanın en büyük probleminin enflasyon ve borçluluk olduğunu kaydeden Kutlu Karavelioğlu, “Uygulamaya sokulmakta olan sıkılaştırma siyasetlerinin ekonomileri soğutacağı biliniyor. Makine ihracatımızın ana pazarları olan ABD ve AB’de merkez bankaları resesyon beklememektedirler. Fakat yılın ikinci yarısında büyümenin yavaşlayacağını, gelecek yılın birinci yarısında duracağını ve ikinci yarısında ise tekrar yükselişe geçeceğini öngörüyorlar. Bu öngörüler çerçevesinde 2022 yılının son çeyreğinde ve 2023 yılının birinci iki çeyreğinde AB ve ABD’de makine ve teçhizat yatırımları kıymetli ölçüde yavaşlayacak” diye konuştu. Türkiye’ye yönelik makine talebinin de bu yavaşlamadan etkileneceğine dikkat çeken Karavelioğlu, şöyle devam etti: “Ancak biz Türkiye’ye kaymakta olan ek tedarik talebi ve yakından tedarik gayeli taleplerin yavaşlama periyodunda de belirli ölçülerde süreceğini ümit ediyoruz. Bu varsayımlar çerçevesinde ve Euro-dolar paritesinin eşitlenmiş olmasına karşın makine ve teçhizat kesimi 2022 yılındaki 27 milyar dolar amacını şimdi revize etmiyoruz. İhracat artışımızı yüzde 10 üzerinde tutabilirsek amaca çok yaklaşmış olacağız. İhracatta temel olumsuz tesir 2023 yılının birinci yarısında görülecek.”
Avrupa’da yatırımlar yavaşladı
Haziranda ihracat bilgilerinin ülke bazında farklılık gösterdiğini lisana getiren Kutlu Karavelioğlu; Almanya, İtalya ve Birleşik Krallık’ta ihracatın düşerken, Fransa ve Polonya’da önemli, İspanya (%35) ve Rusya’da (%51) rekor artışların olduğuna dikkat çekti. Avrupa’da güç dönüşümü ile ilgili yatırımların dışında çabucak bütün makine teçhizat yatırımlarının gözden geçirildiğini kaydeden Karavelioğlu, “Sürdürülebilirlik ve yeşil mutabakatın kendi çıkış yerinde ilerleyen mevzuat hazırlıkları da gözetilerek yakın vakitte dış ticareti etkilenmeyecek alanlardaki kimi yatırımlar yavaşlatılıyor. AB’nin kıymetli pazarlarından Rusya ve Ukrayna’daki gelişmelerle başlayan bu süreç, tesirin globalleşmesi ile hızlandı, resesyon korkusu ile şiddetlendi. Makine imalatımızın yarıdan fazlasının yapıldığı Avrupa’da yatırımlar yavaşladı” açıklamasında bulundu. Bununla birlikte, makinelerinin kıymetli kısmını sağlayan İtalya ve Almanya’da güç kesintilerinin başlayacağını lisana getiren Kutlu Karavelioğlu, bu durumun imalatçılarda pandemi gibisi problemlere sebep olabileceğini ve Türkiye’ye kaymış bulunan işlerin düşmesini sınırlayabileceğini vurguladı. Karavelioğlu, sipariş iptallerinin mevzubahis olmadığını lakin ihracattaki artışın eski suratında olmayacağını ve yılın ikinci yarısında azalışa dönebileceğini vurguladı.
“Finansmanda uygun ve kâfi kredi şartları sağlanmalı”
Makine ve teçhizat dalının 2022’nin ikinci yarısındaki en değerli beklentisinin ihracat ve iç pazara dönük faaliyetlerin finansmanında uygun ve kâfi kredi şartlarının sağlanması olacağını söz eden Kutlu Karavelioğlu, ihracatta giderek yavaşlayan pazarlarda kıyasıya bir rekabetin olacağını söyledi. Bu türlü bir devirde Eximbank ihracat imkanlarının genişlemesinin ve alacak risklerine karşı sigorta fonksiyonunun artmasının çok kıymetli olacağına dikkat çeken Karavelioğlu, şunları kaydetti: “Merkez Bankası ihracat reeskont kredileri de değerli olacaktır. Enflasyonla çaba gayeli önlemlerin hem makine bölümünün hem de müşterisi olan dalların finansmana erişiminde aksi tesirleri olduğunu gözlemliyoruz. Kredi garanti fonunun yeni bir paket ile yatırımları da finanse etmesi değerli bir araç olur. Yeniden Merkez Bankası’nın 100 milyar TL büyüklüğündeki yatırım kredilerinin kullanımına geçilmesini de üretim yatırımlarının suratını müdafaasında kıymetli görüyoruz. Her halükârda, dünyadaki yavaşlamanın iç pazarımızdaki istikrarları imalatçılarımız aleyhine süratli bozmakta olduğunu dikkate alarak, kaynaklarımızın yurtiçinde kalmasını sağlamalı ve yerli imalatı her zamankinden çok daha fazla öncelemeliyiz.”
