Pandemi (küresel salgın) nedeniyle tarihinin en ağır krizini yaşayan havacılık kesiminde meselelere her gün bir yenisi daha ekleniyor.
COVID-19, havayolu sanayisinde orantısız bir tahribata neden oldu. Pandemi öncesinde havacılık kesiminde başlayan şirket iflasları arttı. Bunu biriken problemlerinin tahlili için ‘bağırsak temizleme’ olarak değerlendirenler de var
Pandeminin patlak verdiği 2020’den beri kamu idarelerinin sağladığı takviyelere karşın dünyanın her yerinde; Avrupa, Asya, Amerika ve Afrika’da bir yandan havayolları ve havaalanları peş peşe iflas ederken bir yandan da yeni şirketler kuruluyor.
Çok sayıda birleşme ve satın almalar oldu
Geçen yıl yaptığımız araştırmada dünya genelinde iflas eden ya da faaliyetini durduran havayolu sayısı 42, yeni kurulan havayolu da 30’du. Bu yıl, 2022 haziran sonu itibariyle iflas eden ya da faaliyetini durduran havayolu 89, yeni kurulan havayolu sayısı 56 oldu.
Airorts Council Europe (ACI), Avrupa’daki birçok bölgesel 740 havalimanından 193’ünün de iflas riskiyle karşı karşıya olduğunu açıkladı.
Dünyanın en eski ikinci havayolu ve Latin Amerika’nın en büyük ikinci havayolu şirketi olan Avianca, iflas etti. Çok sayıda birleşme ve satın almalar oldu.
Pandemi devrinde yüzbinlerce çalışan işten çıkarıldı. İşler açıldığında bu kere uçaklarda pilottan kabin memuruna kadar, havalimanlarında güvenlik görevlisinden valiz yükleme görevlisine kadar çeşitli ünitelerde gerekli hizmeti verecek işçi yoktu. Bu nedenle birçok Avrupa ülkesinde havayolları binlerle tabir edilen uçuşlarını iptal etti. İşçi yetersizliğinden havaalanlarında yaşanan kaos büyüyerek yayılıyor.
Editörün Notu: Neden?
Havacılıkta iflas ve kapanmalar yaşanırken yenilerin kurulmasının birkaç nedeni var. Kapanmaları kamunun verdiği dayanağa karşın yılların biriktirdiği meseleler aşılmayınca yaşanan iflaslar bir tıp “bağırsak temizliği”dir. İflas ve batmalar yaşanırken yenilerin kurulmasında da, Air İtaly vb. örneklerde olduğu üzere bayrak taşıyıcının kamu takviyesine karşın kurtarılamayıp iflas edince yerine kurulanlar var. Bu ortada Mısır örneğindeki turist taşımaya yönelik ucuzcu havayolu kuruluşları da olurken, İspanya’da bir bölgedeki oteller havayolu şirketlerine bağımlılığı azaltmak için kendi havayolu şirketlerini kurdu, fakat o da bir yılını doldurmadan faaliyetini durdurdu. Türkiye’de yeni havayolu kurma nedenlerinde biri Rusya’ya uygulanan yaptırımlar nedeniyle o ülkeye tescilli uçaklarını uçuramayan çeşit operatörlerinin Türkiye tescilli havayolu kurmalarıdır.
Havacılıkta Türkiye’de durum
* Havacılık kesiminin dünyada yaşanan gelişmelerinin gibisi Türkiye’de de yaşanıyor. Bir yandan şirketler iflas ederken bir yandan da yeni havayolları kuruluyor. Bu devirde Türkiye’de iki havayolu, Atlas Küresel ve Onur Air iflas ederken dört yeni havayolu; Southwind, MGA, BBN, Anka kuruldu. Bu ortada Oti Holding’in Rusya’daki cins operatörü Coral’ın da öteki cins operatörleri Pegas ve Anex üzere Rusya’daki Royal Flight’ten farklı Türkiye tescilli bir havayolu kurması bekleniyor.
Mısır turist taşımak için ucuzcu hava yolu kuruyor
* Mısır’da, THY-Anadolu Jet modeliyle ülkeye turist taşımak için bütçeli hava yolu şirketi kurmaya hazırlanıyor. Air Sphinx ismiyle Egypt Air’in çatısı altında kurulacak yeni hava yolu Kahire, Hurghada, Şarm El-Şeyh, Luksor ve 2022’nin sonunda açılması planlanan Giza’daki yeni Sfenks Havaalanı’ndan uçuşlar gerçekleştirecek. Birinci etapta filosunda iki adet Boeing 737-800 bulunacak Air Sphinx uçuşlara, iç çizgilerden başlayacak.
RYANAIR CEO’SU MICHAEL O’LEARY : Ucuz uçuşlar devri sona erdi
* Petrol fiyatlarındaki artıştan sonra ucuz uçuşların yapılamayacak duruma geldiği savunuluyor. Ryanair CEO’su Michael O’Leary yaptığı açıklamada ucuz uçuşlara ait olarak “Sürdürülemez” dedi. O’Leary, artan yakıt maliyetleri nedeniyle uygun fiyatlı biletlerin en az 5 yıl geri gelmeyeceği konusunda uyarıyor ve “Ortalama 40 Euro’luk bir fiyatla uçakla seyahatin sürdürülebilir olduğunu düşünmüyorum” diyor.
Dünya havacılığında Türk yöneticinin temsil gücü artıyor
Doha Katar’da yapılan IATA (International Air Transort Association- Milletlerarası Hava Nakliyatı Birliği) 80’nci Genel Kurulu’nda kurumun İdare Heyeti Başkanlığı’na Mehmet Nane, İdare Şurası Üyeliği’ne de 3 yıllığına Türk Hava Yollan (THY) Lideri Prof. Dr. Ahmet Bolat seçildi. Bu ortada Airorts Council International (ACI World) İdare Heyeti Üyeliği’ne de İstanbul Havalimanı CEO’su Hüseyin Kadri Samsunlu seçildi. Birleşmiş Milletler’e (BM) bağlı kısa ismi ICAO International Civil Aviation Organization olan Milletlerarası Sivil Havacılık Teşkilatı’nda da Suat Hayri Aka misyon yapıyor. Çelebi Hava Servisi EMEA Ülkeleri Yer İşletme ve Kargo Lideri Atilla Korkmazoğlu da Airorts Services Association ASA Havaalanları Hizmet Derneği Başkanlığı vazifesini sürdürüyor. Haydar Yalçın da Eurocontrol Genel Müdür Danışmanlığı yapıyor.
Havaalanları kaosunun bölüme tesiri iddia edilenden az
Avrupa’da havaalanlarında kaosa dönüşen uçuş iptallerinin bir dizi meseleye neden olduğu, lakin toplam uçuşlarda çok küçük bir hisse oluşturduğu bildirildi. Seyahat sanayisi data analisti İspanya merkezli Mabrian Pazarlama ve Satış Yöneticisi Carlos Cendra, hususla ilgili haberlerde söz edilen sayıların gerçek olduğunu, lakin bunların toplam uçuşlar içindeki hissesinin yüzde 1.5 olduğunu söyledi. Carlos Cendra, “Avrupa’da çok sayıda iptal edilen uçuş var, fakat bunların yüzdesi epeyce düşük” diyor. B2B ödeme sağlayıcısı Nium Seyahat Ödemeleri Global Lideri Spencer Hanlon da şunları söylüyor: “Başta Avrupa ve Kuzey Amerika olmak üzere dünyanın dört bir yanındaki havayollarının Haziran ayında hem uçuşların hem de otellerin geri ödemelerindeki artış Mayıs ayına nazaran yüzde 1.73’ten yüzde 1,87’ye yükselmiş. Temmuz ayındaki iptallerin de yüzde 2,38 olarak gerçekleşebileceği varsayım ediliyor. Bu oranlar olağan şartlarda gerçekleşenlere nazaran yüksek değil.”
