“Kiracıların 3’te 2’si Haklarını Bilmiyor”
Çevrimiçi gayrimenkul platformu Emlakjet, 400 bine ulaşan satılık ve kiralık emlak ilanından oluşan bilgi tabanında gerçekleşen hareketler ve yeni jenerasyon gayrimenkul değerleme ve lokasyon tahlili şirketi Endeksa ile gerçekleştirdiği iş birliği doğrultusunda, mayıs ayı emlak bilgilerini yayınladı. Emlakjet mayıs ayı özel araştırma belgesinde ayrıyeten kiracı haklarına yönelik bilgi sahipliğini de inceledi. Son periyotta kira artış oranları nedeniyle kiracı hakları konusu ağır bir halde gündeme gelirken, ankete katılan kiracıların yüzde 63’ü kiracı hakları konusunda gereğince bilgi sahibi olmadığını belirtti.
TÜİK datalarına nazaran, artan konut fiyatlarına karşın konut piyasalarında canlılık devam ederken, Türkiye genelinde mayıs ayında toplam 122.768 adet konut satışı gerçekleşti. Böylelikle bir evvelki yılın tıpkı devrine nazaran yüzde 108 oranında artış kaydedildi.
Emlakjet datalarına bakıldığında ise mayıs ayında Türkiye’de satılık konut fiyatları aylık ortalama yüzde 18, kiralık konut fiyatları aylık ortalama yüzde 25 artış gösterdi. Satılık konut fiyatlarında en çok yıllık artış gösteren kent İstanbul ve Antalya olurken, yıllık kiralık konut fiyat artışında Antalya yüzde 334 artışla açık orta birinci oldu.
Ayda 70 milyon sayfa görüntülenme sayısı ve 17 milyon ziyaretçisi ile emlak seri ilan bölümünün öncü platformu Emlakjet, 400 bine ulaşan satılık ve kiralık emlak ilanından oluşan bir data tabanında gerçekleşen hareketler doğrultusunda ve iLab Holding bünyesinde faaliyet gösteren yeni kuşak gayrimenkul değerleme ve lokasyon tahlili şirketi Endeksa iş birliği ile hazırladığı 2022 yılı mayıs ayı emlak datalarını yayınladı.
TÜİK bilgilerine nazaran 2022 yılı mayıs ayında Türkiye genelinde konut satışları 122 bin 768 adet olurken, geçen yılın birebir ayına nazaran yüzde 108 artış gösterdi. Bununla birlikte birinci el satış oranı yüzde 27 olurken, ipotekli satış oranı ise yüzde 25 oldu.
Yıllık satılık ve kiralıkta konutlardaki fiyat artışında Antalya en önde
Endeksa datalarına nazaran mayıs ayında Türkiye’de satılık konut fiyatları aylık ortalama yüzde 18 artarken yıllık artış ise yüzde 172 oldu. Kiralık konut fiyatlarındaki artış ise mayıs ayında yüzde 25 olurken, yıllık artış ise nisan ayı ile tıpkı düzeyde, yüzde 153 olarak tespit edildi.
Yıllık satılık konut fiyat artışında İstanbul ve Antalya yüzde 210 düzeyinde artış ile birinci sırayı alırken, kiralık konut fiyatlarında ise Antalya yüzde 334’lük artış ile tüm kentlerin açık orta üzerinde yer aldı. Antalya’nın akabinde İzmir yüzde 168 ile ikinci ve İstanbul yüzde 163’lük artış ile üçüncü oldu.
Aylık satılık konut fiyat artışında ise yeniden İstanbul ve Antalya yüzde 20 artış ile mayıs ayında birinci sırayı paylaşırken, aylık kiralık artışında ise İzmir yüzde 30’luk artışla başkan oldu.
Toplam konut aramaları içinde Emlakjet kullanıcılarının yüzde 61’i satılık konut ararken, kiralık aramaların oranı ise artarak yüzde 39 oldu.
Merkeze uzak vilayet hudutlarına yakın ilçelere talep artışı devam etti
Fiyat artışları ile merkeze uzak çeper ilçelere talep artışı devam etti. En çok konut aranan ilçelerde satılık konut fiyat artışı oranlarında aylık yüzde 13 artışla Edremit birinci sefer tüm ilçeleri geride bırakırken akabinde sırasıyla Kuşadası (Aydın), Selçuklu (Konya), Keçiören (Ankara), Beylikdüzü (İstanbul) ve Keçiören (Ankara) geldi. Yıllık artışta ise Kuşadası yüzde 167 ile birinci olurken, onu yüzde 167 ile Edremit takip etti.
Kiralık konut fiyat artış oranlarında ise Şahinbey (Gaziantep) ilçesi yüzde 15 ile mayıs ayının başkanı olurken, Kuşadası ve Selçuklu ilçeleri yüzde 13’lük artışla akabinde geldi. Yıllık kiralık fiyat artışlarında ise Selçuklu ilçesi yüzde 141 artışla birinci oldu.
“Kiracıların çoğunluğu haklarını gereğince bilmiyor”
Emlakjet’in yeni jenerasyon gayrimenkul değerleme ve lokasyon tahlili şirketi Endeksa ile gerçekleştirdiği iş birliği doğrultusunda, mayıs ayına özel olarak gerçekleştirdiği özel araştırma evrakında ise kiracı haklarına yönelik bilgi sahipliği incelendidi. Son periyotta kira artış oranları nedeniyle kiracı hakları konusu ağır bir biçimde gündeme gelirken, ankete katılan kiracıların yüzde 63’ü kiracı hakları konusunda gereğince bilgi sahibi olmadığını belirtti.
Tolga İdikat: “Fiyat datalarını bundan bu türlü Endeksa aracılığı ile sunacağız”
Araştırma datalarını kıymetlendiren Emlakjet CEO’su Tolga İdikat, “İçinde bulunduğumuz devirde konut fiyatlarındaki artışlar ve bu alanda yayınlanan yeni regülasyonlar en kıymetli gündem unsurlarından. Hem Emlakjet üyelerini hem kamuoyunu piyasa hakkında bilgilendirmek için aylık gayrimenkul raporlarımızdaki fiyat artışları kısmı için birlikte iLab Holding çatısını paylaştığımız Endeksa ile iş birliği kurduk. Konut piyasasında tüketici davranışlarını Emlakjet bilgileri ile tahlil etmeye devam ederken, fiyat bilgilerini bundan bu türlü Endeksa aracılığıyla sunacak ve gündem hususları hakkında ayrıntılı araştırmalar yapmaya raporlarımızda uzman görüşlerine yer vermeye devam edeceğiz. Kira artışlarını takiben kiracı hakları konusunda soru işaretlerinin artması üzerine bu ay kiracı hakları konusunda anket sonuçlarını yayınladık. Anket datalarına nazaran kullanıcıların 63’ü kiracı hakları konusunda gereğince bilgi sahibi olduğunu düşünmüyor. Bu hususta bilgi birikimin artması ismine Emlakjet’te avukat görüşlerine dayanan ayrıntılı bir röportaj yayınladık. Gayrimenkul alanında gündemi yakından takip etmeyi ve yetkili isimlerin görüşlerini kamuoyu ile buluşturmaya devam edeceğiz.” dedi.
Görkem Öğüt: “Kira artışlarının önüne geçebilmek için yapısal düzenlemeler gerekiyor”
Endeksa Kurucu Ortağı ve Genel Müdürü Görkem Öğüt ise “Kira artışları konuttaki arz talep istikrarının, hasebiyle da satılık fiyatlarındaki artışın doğal bir sonucu. Bilhassa İstanbul ve İzmir üzere konut talebinin yüksek olduğu vilayetler yalnızca Türkiye’de değil dünyada da konut fiyatlarının en çok arttığı yerlerin başında geliyor. Bu yükseliş trendi yatırım emelli konut alma davranışını tetikliyor. Bilhassa büyükşehirlerin merkezî ilçelerinde yatırım gayeli mesken almalar son periyotta çok arttı. Bu meskenler kiraya veriliyor ve arz talep istikrarının kırılganlığı nedeniyle kıymetinden yüksek fiyata ilana çıksa bile alıcı da buluyor.” dedi.
Kiraların yüksekliği nedeniyle bu ilçelerde amortisman müddetlerinin de hayli kısaldığını belirten Öğüt, “Amortisman müddetinin düşmesi yatırım emelli konut alacak şahıslar açısından bir avantaj doğuruyor. Yani süreç kendi içinde bir döngüye girdi. Kira artışının tesirlerini azaltmaya yönelik düzenlemeler kısa vadede bilhassa mevcut kiracılar açısından bir rahatlama sağlasa da uzun vadede yükseliş trendine tesiri sonlu olacaktır. Kira artışlarının önüne geçilebilmek için dünyada örnekleri olan “sadece kiraya verilebilir konutlar”, toplumsal konut üretimi üzere yapısal düzenlemeler gerekiyor. Kira artışı lakin yapısal düzenlemeler ve konutta arz talep istikrarının güzelleşmesi sonucu yavaşlayabilir. İçinde bulunduğumuz denklemde kısa vadede artışların devam edeceğini düşünüyorum.” formunda konuştu.
Avukat Mehmet Berk İmamoğlu: “Kira tespit davalarında çok yüksek artış var”
Emlakjet’in kiracıların hakları konusunda bilgisini ölçen özel araştırma evrakı sonuçlarını yorumlayan Avukat Mehmet Berk İmamoğlu ise, “Kiralık konut fiyatlarındaki rekor piyasa artışları, kira tespit davalarında çok yüksek oranda artışa sebep oldu. Bu davalarda karar verilen yeni kiralar piyasadaki fiyatlara nazaran belirleniyor bu noktada piyasa ortalamalarının yapay olarak yükseltilmemesi değer taşıyor. Kiralık kontratı devam eden konutlar için süreksiz müddetle de olsa 25 yıllık tavan artış tedbiri açıklandı. Bu uygulamanın 5 yılın üzerinde kontrata sahip bireylerin başvurabileceği kira tespit davalarına mani olmadığını hatırlatmak gerek. Uygulamanın kiracılara dayanak olduğunu, kısa vadeli de olsa mevcut kiracıları koruduğunu gözlemliyoruz. Öteki yandan Emlakjet yapmış olduğu kiracı hakları anketi sonuçları kullanıcıların birçoklarının kiracı hakları konusunda bilgi sahibi olmadığını belirtiyor. İçinde bulunduğumuza emsal kriz periyotlarında yanlış bilgiler maalesef daha süratli dolaşıyor, kiracı hakları konusunda sorun yaşayan tüm vatandaşlarımızı bilgi sahibi olmak için gerekli kaynakçaları gösteren mecralara istişaresini yahut yetkili bireylerle görüşmelerini öneriyoruz.” dedi.
Kaynak: (BHA) – Beyaz Haber Ajansı