Güleryüz Partners Ortağı Avukat Tarık Güleryüz ‘Unutulma Hakkı’nı değerlendirdi: “İnternet hafızasından silinmek için ne yapmalıyım?”

İnternet arama sonuçlarında kendiniz ile ilgili çıkan haber, fotoğraf, görüntü, bilgi vb. üzere dataların internet arama sonuçlarında yer almamasını isteme hakkınız olduğunu biliyor muydunuz?

Günümüz internet çağında, her türlü data kayıt altına alınabiliyor ve bir defa kayıt altına alındıktan sonra süratli ve geniş paylaşım ağı sebebiyle ortadan kaldırılması hayli güç hale geliyor. İnternet arama sonuçlarında yer alan bilgileriniz sebebi ile uğradığınız ziyanı kanıtlayabildiğiniz ve bu datalara kamunun ulaşmasında rastgele bir faydanın bulunmadığını ispatlayabildiğiniz takdirde “Unutulma Hakkı” talep edebileceğinizi tabir eden Güleryüz Partners Ortağı Avukat Tarık Güleryüz, bu hakkı elde etmenin yollarını paylaştı.

İnternetin hayatımızın her alanına süratli bir biçimde girmesi, her türlü bilginin saniyeler içerisinde kullanıcılara erişilebilir olması ve bir bilginin yıllarca saklanabilmesi karşısında “unutulmak” yargı kararıyla da kabul edilen bir hak olarak gündeme geldi. Pekala yasal olarak ‘Unutulma Hakkı’ halinde tabir edilen bu hak nedir, hangi şartlarda talep edilebilir ve bu hakkı elde etmek için ne yapmanız gerekir? Güleryüz Partners Ortağı Avukat Tarık Güleryüz, bireyin ömrünü özgürce sürdürmesi ismine hayli değer arz eden ‘Unutulma Hakkı’ konusunda yol gösterici bilgiler verdi.

Unutulma Hakkı: “Hayata pak bir sayfa açmak gibi”

Unutulma Hakkı’nın, “bireyin geçmişte hukuka uygun olarak yayılmış ve doğru nitelikteki bilgilerinin zamanın geçmesine bağlı olarak erişimden kaldırılmasını ya da gündeme getirilmemesini talep edebilmesi” olarak tanımlandığını söz eden Güleryüz Partners Ortağı Avukat Tarık Güleryüz, “Unutulma hakkı, kişilik hakkı kıymetlerinin bir uzantısıdır ve özel ömrün korunması, kapalılığı ve kişinin onuru üzere kavramlarla yakından alakalıdır. Bireyin hayatına tekrar başlayabilmesi ve hayatına devam edebilmesi için hayati değer taşımaktadır.Çünkü bu hak, bireylere tekrar başlama imkânı vermekle toplum vicdanı tarafından kıymetli bir rol oynamaktadır. Öbür bir tabirle pak bir sayfadan başlama imkanının sunulması, toplumsal bağışlayıcılığı da beraberinde getirmektedir” diye konuştu.

Bu hakkın aramasında, cürüm niteliği taşıyan bilgilere erişimin engellenmesinin, cürmün caydırıcılığını azalttığı tarafında tenkitlerin de epey fazla olduğunu vurgulayan Avukat Güleryüz, “Bu noktada yapılacak değerlendirmede, unutulma hakkını ileri süren kişinin kaldırılmasını/silinmesini istediği datalar nedeniyle gördüğü zararın kamuoyunun haber alma hakkına ağır basıp basmadığının tartılması, her bir somut olay özelinde kamu menfaati ile kişilik hakları ortasındaki hassas istikrarın gözetilmesi gerekmektedir. Bu açıdan baktığımızda unutulma hakkı söz ve basın özgürlüğünü aşikâr ölçülerde sınırlamaktadır” dedi.

Emsal dava dönüm noktası oldu

Avrupa Birliği Adalet Divanı’nın 2014 tarihli Google İspanya SL v. M.C.G. davası hakkında İspanya Yüksek Mahkemesi’ne bildirdiği görüş, hızlanarak genişleyen global data akışında, kişilik haklarının korunması bakımından bir dönüm noktası olduğunu aktaran Güleryüz, “Divan, arama motorlarının yükümlülüklerini değerlendirdiği üzere, unutulma hakkının uygulanmasına ait de kıymetli bir adım atmıştır. Bahse mevzu davada özetle, Google’a ismini yazması ile arama sonuçlarında çıkan haber irtibatlarının kaldırılmasını talep eden bir avukatın bu haberlerin ekonomik olarak işlerini olumsuz etkilediği argümanı yer almaktadır. Divan, somut olayın üzerinden 16 yılın geçtiğini ve kamu tarafından kelam konusu bilgilere ulaşılmasında rastgele bir üstün faydanın bulunmadığı ve data öznesi müracaatçı avukatın bahse bahis içeriklerin kaldırılmasını talep etmekte haklı menfaati bulunduğu istikametinde karar vermiştir” formunda konuştu. Güleryüz, Türk Anayasa Mahkemesinin ise unutulma hakkının kıymetlendirilmesine ait bir davada, yayın içeriği, yayında kalma mühleti, yenilik, kamu faydasına katkı, habere bahis kişinin ünlü biri olup olmadığı formunda en önemli kriterler belirttiğini vurguladı.

Başvuruların 46,2’si olumlu sonuçlanmış

İstenmeyen bir bilginin kaldırılması emeliyle data sorumlusuna müracaatta bulunmanın en süratli karşılık veren müdafaa düzenek olduğunu söyleyen Avukat Güleryüz, kelamlarına şöyle devam etti: “Google’ın yayımladığı rapora nazaran, 2014-2020 ortasında içerik kaldırma taleplerinden 46,2’si olumlu sonuçlandırılmış ve kelam konusu içerikler Google’dan kaldırılmıştır. İçerik kaldırma müracaatına ait formda, ilgili bilginin unutulma hakkını hangi tarafıyla ihlal ettiğinin ve buna ait sebeplerin açıklanması beklenmektedir. Müracaat sonrasında, kaldırma talebinin uygun olduğu kararına varılırsa ilgili bilgi, arama sonuçlarından kaldırılacaktır. İçerik kaldırma talebi olumsuz sonuçlandığı takdirde ise, Ferdî Bilgilerin Korunması Kanunu uyarınca öncelikli olarak Ferdî Dataları Müdafaa Kurulu’na, sonrasında yargı makamlarına müracaattan oluşan bir muhafaza düzeneğin işletilebilmektedir. Ne var ki yargı makamları nezdindeki süreçlerin sonuçlanmasının bir epey vakit alması karşısında, unutulma hakkı bakımından beklenen muhafazayı sağlamaya elverişli ve aktif bir sistem olduğunu söylemek güçtür. Öte yandan unutulma hakkının uygulanış biçimi, kelam konusu datanın ilgili siteden büsbütün silinmesini gerektirmeyip farklı sistemlerle kişinin unutulma hakkı korunabilmektedir. Tabir ve basın özgürlüğü ile unutulma hakkı ortasındaki istikrar gözetilerek, anonimleştirme, deindeksleme yahut içerik kısıtlamaları üzere sistemler geliştirilmiştir.”