Şebnem TURHAN
TL ticari kredilerde makroihtiyati tedbirlerle yapılan sıkılaştırmalar sonrasında KMH ve ticari kredi kartları hariç ortalama faizler geçen hafta itibariyle yüzde 28,01 ile 24 Mayıs 2019’dan sonraki en yüksek düzeyine çıktı. Kredi faizleri ticari kredilerde son yılların en yüksek düzeyine çıkarken tüketici kredi faizleri geçen hafta biraz gerilese de yüzde 30’un üzerinde kalmaya devam etti. Yıllıklandırılmış 13 haftalık artış ticari krediler için yaklaşık yüzde 45, tüketici kredileri için yüzde 65, toplam krediler için yüzde 50 civarında. Ticari kredi talebi sürat keserken tüketici kredilerine talep ivmeleniyor.
Merkez Bankası bilgilerine nazaran bankaların TL bazlı ticari kredilere uyguladığı faiz oranı 24 Haziran haftasında bir evvelki haftaya nazaran 26 baz puan artışla yüzde 27,35’e yükseldi. Ticari kredili mevduat hesabı ve ticari kredi kartları hariç TL ticari kredi faizleri ise 15 baz puan yükselişle yüzde 28,01’e çıktı. TL bazlı bazlı konut kredi faizleri 6 baz puan azalışla yüzde 18,24’e, taşıt kredi faizleri 97 baz puan azalışla yüzde 24,72’e ve gereksinim kredi faizleri 116 baz puan azalışla yüzde 30,66’ya geriledi. Dolar bazlı ticari kredilerin faiz oranı birebir haftada 95 baz puan azalışla yüzde 6,59’a, Euro bazlı ticari kredilerin faiz oranı 12 baz puan azalışla yüzde 5,09’a düştü.
Makroihtiyati tedbirlerle sıkılaştırma
Haziranın ikinci haftasında TL’deki paha kaybının sürat kazanmaya başlamasıyla başta Hazine ve Maliye Bakanlığı olmak üzere Merkez Bankası ile BDDK yeni adımlar attı. İktisat idaresi finansal istikrar sağlanması için TL varlıkları özendirme ve yabancı para varlıklara TL cinsi ek karşılık ayrılmasıyla caydırmayı amaçlayan atılımlar yaptı. Ticari kredilerdeki zarurî karşılık oranı iki katına yükseltilerek tüm kredilerde BSMV artırılarak tüketici kredilerinin vadeleri azaltıldı. Geçen hafta da TL kredi kullanımı için işletmelerin döviz varlığına sınırlama getirildi. BDDK’nın cuma günü gelen kararı sonrası geçen haftanın birinci günü bankalar ticari kredi kullandırmaya süreksiz olarak orta vermişti. Bankacılık kaynakları zati yüzde 50 düzeylerine gelen rotatif ticari kredi faizlerinin de yükseleceğini lisana getirdi.
İşte tüm bu ataklar piyasada sıkılaştırma yaratırken kredi ve mevduat faizleri de tarafını üst çevirdi. Birinci hafta tüketici kredi faizleri de ticari kredi faizlerine eşlik ederek artarken geçen hafta hafif bir gerileme yaşandı. Tekrar de tüketici kredi faizleri de ortalama yüzde 27,11, gereksinim kredisi faizi de yüzde 30’lu düzeylerde kalmaya devam etti.
KKM artışında yavaşlama var
Atılan adımları kredi faizlerini üste çekerken Merkez Bankası’nın da geçen hafta perşembe günü gelen adımı bankaların yabancı para mevduatını azaltmaya teşvik edici nitelikte. Merkez Bankası, bankaların zarurî karşılık ve ihbarlı döviz mevduat hesaplarına uyguladığı yüzde 1,5 komite oranını yüzde 5’e yükseltti. Bu durum bankaların maliyetini artırırken finans uzmanları bankacılık bölümünün müşterilerini kur muhafazalı TL mevduata yönlendirme ısrarlarının artacağı yorumunu yaptı. BDDK datalarına nazaran KKM hacmi de 1 trilyon 18 milyar 197 milyon liraya yükseldi. Fakat artış suratı hayli yavaşladı KKM’nin. Şubat ve nisan başında tüzellerin iştirakiyle haftalık artışları çift haneyi bulan KKM geçen hafta yüzde 2,63’lük artış gösterdi.
