Geçtiğimiz hafta G-7 ülkeleri ABD Lideri Joe Biden’ın önerisi üzerine Rus petrolüne tavan fiyat uygulaması başlatacaklarını duyurmuştu. Lakin CNBC’ye konuşan güç analistleri bunun mümkün olmadığını düşünüyor.
ABD, Kanada, Fransa, Almanya, İtalya, Japonya ve Birleşik Krallık’tan oluşan G-7, geçtiğimiz hafta Almanya’nın konut sahipliğinde Bavyera eyaletinde bir ortaya geldi. Tepede alınan kararlardan biri Rusya’nın petrol gelirini kesmek ve tüketicinin yükünü hafifletmek için Rus petrolüne tavan fiyat uygulamaktı.
Yaptırımlar öncesinde G-7 ülkeleri petrollerinin yüzde 25’ini Rusya’dan ithal ediyordu. Bu alımların kesilmesi Rusya’ya ekonomik açıdan ziyan vermek için denenen bir sistem lakin Rusya’nın fosil yakıtlarına bağlı olan AB ülkeleri için epey güç.
Enerji analistlerine nazaran kilit ülkeler plana dâhil olmazsa plan aykırı tepebilir ve bunun için vakit gitgide azalıyor. Bağımsız petrol analisti Neil Atkinson, “Bu uygulama yalnızca tüm kilit üreticiler ve tüketiciler birlikte çalışıp planı uygulamanın bir yolunu bulursa çalışır.
Gerçek şu ki Rus petrolünün en büyük tüketicileri ortasında Çin ve Hindistan var” dedi. Çin ve Hindistan’ın indirimli Rus ham petrol fiyatlarından ziyadesiyle faydalandığını belirtti.
“Rusya petrol ve gaz arzıyla oynayabilir”
Atkinson, “Bir şey olursa Rusya oturup beklemez. Petrol ve hatta gaz arzıyla oynayıp G-7’yi güç duruma sokabilir. Bu yüzden planın umutsuz olduğunu düşünüyorum” dedi.
Energy Aspects kurucu ortağı ve araştırma yöneticisi Amrita Sen, tavan fiyat uygulaması için “Bunu ayrıntılıca düşünmemişler, Hindistan ve Çin ile konuşmamışlar. Rusya’nın bunu kabul edip karşılık vermeyeceğini mi düşünüyoruz? Teoride çok düzgün bir fikir ancak pratikte çalışmaz.” dedi.
Enerji araştırma firması Rystad Kıdemli Lider Yardımcısı Claudio Galimberti’ye nazaran tavan fiyat uygulamasının en direkt yolu sigorta.
“Ancak sigorta müsaadesi ile mümkün olabilir”
Londra’daki International Group of Protection & Indemnity Clubs’ın dünyadaki petrol nakliye gemilerinin yüzde 95’ini sigorta ettiğini söyleyen Galimberti, “Batılı ülkeler alıcıların fiyat tavanı altında satın alım yaptığı takdirde sigortayı tutmalarına müsaade vererek bir tavan fiyat uygulayabilir.” diye ekledi. Galimberti’ye nazaran Rusya’nın üretim fiyatına yakın bir fiyattan satmayı reddetmesi de bir mümkünlük.
Rusya bir tavan fiyat uygulanmaya çalışılmasının güç piyasasına ziyan verip emtia fiyatlarını daha da artırabileceği konusunda uyardı. Rusya Başbakan Yardımcısı Alexander Novak batılı başkanların tavan fiyat uygulaması fikrini piyasayı dengesizleştirecek bir müdahale olarak gördüğünü söyledi. Novak, Rusya’nın Asya piyasalarına yönlendirilen ham petrol sayesinde yeniden yaptırım öncesi petrol üretim düzeylerine dönebileceklerine güvendiğini söyledi.
