Türkiye’de imalat satınalma yöneticileri endeksi (PMI) Haziran ayında iki yılın en düşük düzeyine geriledi.
İstanbul Sanayi Odası (İSO) Türkiye imalat PMI anketinin Haziran periyodu sonuçlarına nazaran Mayıs ayında 49,2 olarak ölçülen manşet PMI Haziran’da 48,1’e gerileyerek Türk imalat sektörünün performansında yavaşlamaya işaret etti.
Söz konusu yavaşlama 2020 yılının başındaki birinci Kovid-19 dalgasından bu yana en bariz düzeyde gerçekleşti.
Fiyat artışları ve güçlü ekonomik koşullar ikinci çeyrek sonunda talep ortamının zayıflamasında tesirli oldu. Hem üretim hem de yeni siparişlerde yavaşlamalar Mayıs ayına göre daha bariz gerçekleşti. İstihdam son anket datalarında de olumlu gelişme kaydedilen alanlardan biri olmayı sürdürdü ve firmalar işçi sayılarını artırmaya devam etti. Lakin istihdamdaki artış, 25 aydır devam eden yükseliş döneminin ikinci en düşük suratında kaydedildi.
Girdi fiyatlarında hammadde, güç ve döviz kuru tesirli oldu
Firmalar, yeni sipariş alımlarındaki yavaşlamaya paralel olarak satın alma faaliyetlerini azaltma eğilimini sürdürdü. Haziran’da enflasyonist baskılar güçlü seyretti. Hem girdi maliyetleri hem de sonuncu ürün fiyatlarında artış suratları seri ortalamalarının üzerinde kaldı. Anket iştirakçilerine göre, girdi fiyatlarındaki yükselişte hammadde ve güç maliyetlerindeki artışın yanı sıra döviz kurlarındaki olumsuz seyir tesirli oldu.
Böylece firmalar satış fiyatlarını keskin bir şekilde artırdı. Öte yandan, bu artış geçen yılın eylül ayından beri en ölçülü düzeyde gerçekleşti.
Tedarik zincirlerindeki aksaklıklar devam etti
Hammadde yetersizlikleri, tedarikçilerin teslimat sürelerinin uzamaya devam etmesinde rol oynadı. Tedarik zincirlerindeki aksaklıklar Mayıs ayına göre artmasına rağmen, en kötü gecikmelerin yaşandığı geçmiş dönemlerle kıyaslandığında çok daha hafif seyretti.
Takip edilen 10 dalın birçoklarında üretim yavaşladı
İstanbul Sanayi Odası Türkiye sektörel PMI Haziran ayı raporuna nazaran, anket bilgileri mayısta gözlenen iyileşme belirtilerinin haziranda birçok sektörde geri çekildiğine işaret etti. Takip edilen 10 sektörün dokuzunda yeni siparişler gerilerken üretim de sektörlerin büyük bir bölümünde yavaşladı. Enflasyonist baskılar ise yüksek seyrini korudu.
Firmaların karşılaştığı birçok zorluğa rağmen takip edilen sektörlerin çoğunluğunda istihdam artışı devam etti. Haziranda sırf giysi ve deri ürünlerinin yeni siparişleri büyüme bölgesinde kalırken altı sektörde siparişler büyümeden düşüşe geçti. En keskin yavaşlamalar sırasıyla metalik olmayan mineral ürünler ve ana metal sanayi sektörlerinde kaydedildi.
Yeni siparişlerdeki görünüme paralel olarak üretimde de en bariz yavaşlama metalik olmayan mineral ürünler sektöründe gerçekleşti. Giysi ve deri ürünleri, kara ve deniz taşıtları, makine ve metal ürünler olmak üzere yalnızca üç sektörün üretimi artış kaydetti. Mayıs ayında üretimini artıran sektör sayısı yedi olarak gerçekleşmişti.
Girdi enflasyonu hızlanma sinyali verdi
Talep koşullarının güçlü seyrettiğine ilişkin belirtilere rağmen sektörlerin çoğu yıl ortası prestijiyle istihdam hacmini genişletmeye devam etti. İstihdamdaki en güçlü artış kara ve deniz taşıtları sektöründe izlenirken bu sektörü makine ve metal ürünler takip etti. Yeni siparişlerde ve üretimde görülen eğilimleri yansıtacak şekilde, yeni işe alımlar konusunda da en temkinli sektör metalik olmayan mineral ürünler oldu.
Önceki aylarda görülen tablodan farklı olarak Haziran’da girdi maliyetleri enflasyonu yine hızlanma işaretleri verdi. Girdi fiyatlarında en yüksek artış besin ürünlerinde gerçekleşirken mayıs ayına kıyasla enflasyondaki en besbelli ivmelenme ise dokumacılık sektöründe kaydedildi.
Firmaların maliyet artışlarını müşterilerine yansıtması sonucunda nihai ürün fiyatlarındaki en süratli artış da besin ürünlerinde kaydedildi. Satış fiyatlarının en düşük oranda arttığı sektör ise ana metal sanayi oldu. Birçok sektörde tedarik zinciri aksamalarının hafiflediğine ilişkin sinyaller devam etti.
