İstanbul Ticaret Odası (İTO), Türkiye ticaretinin 137 yıllık tarihini dijital arşive taşıdı. Ticaret hayatının son 137 yılına şahitlik eden İstanbul Ticaret Gazetesi Dijital Arşivi’nin (İTGA) yer aldığı ‘arsiv.ito.org.tr’nin tanıtım toplantısı, İstanbul Ticaret Odası’nda (İTO) gerçekleştirildi. Toplantıda konuşan İTO Lideri Şekib Avdagiç, “İstanbul Ticaret Gazetesi Arşivi projemizle yalnızca 137 yıllık gazetemizi değil, tıpkı vakitte Türk iktisat tarihini de elektronik ortama aktarmış oluyoruz. Artık tam 318 ciltlik İTO gazetesi, yani 185 bin adet imaj, bir öbür sayıyla 6 bin 500 müddetli yayınımız, bütün araştırmacılarımıza bir tuş kadar yakın.” sözlerini kullandı.
“Türkiye’de iktisat haberciliği İTO ile başladı”
İTO’nun kuruluşundan 3 yıl sonra, 1885’te iktisat gazetesi yayınlamaya başladığını hatırlatan Avdagiç, “Bu nedenle diyebiliriz ki Türkiye’de iktisat haberciliği İTO ile başlamıştır. Yeniden gazetemiz, Türkiye’nin 137 yıldır yayınını sürdüren tek iktisat gazetesi olmuştur. Tıpkı vakitte devrinin ekonomik gelişmelerine özel dal gözüyle bakan birinci yayın organıdır. İTGA projesiyle Türk iktisat tarihi, bütün boyutlarıyla araştırmacıların kullanımına internet ortamında sunuluyor. Tabir yerindeyse iktisadi ve ticari tarihimiz araştırmacıların ayağına geliyor, araştırmacılara bir tuş kadar yakınlaşıyor.” biçiminde konuştu.
İTO gazetesinin 137 yıllık sayılarının dijitalleştirilmesinin COVID-19 salgını periyodunda uygunca yaygınlaşan e-kütüphaneciliğin doğal bir sonucu olarak görülebileceğini aktaran Avdagiç, “İstanbul Ticaret Gazetesi Arşivi’nin benzerlerinden iki farkı var. Birinci kere 137 yıllık bir iktisat gazetesinin, çeşitli devirlerde farklı isimlerle yayınlanmış olsa da tüm sayıları eksiksiz dijitalleştirildi ve bir ortada okuyucuya sunuldu. Bu şu manaya geliyor; gazetemizde rastgele bir mevzuyu araştıran okuyucularımız, o hususun 19. yüzyılda başlayan, 20. yüzyılda devam eden ve 21. yüzyılda ulaştığı basamaklarını takip edebilecek.” dedi.
Osmanlıca sözcük araması yapılabilecek
Projenin ikinci farklılığına da değinen Avdagiç, şunları kaydetti: “Türkiye’de birinci kere İTO olarak bizim İTGA projemiz, araştırmacıları bir külfetten kurtarıyor. Araştırmacılar, tüm yayınlarımızda Osmanlıca sözcük araması yapabilecek. Bir öteki tabirle, dileyen araştırmacı ya da okuyucumuz, arşiv.ito.org.tr sitesini açıp bir Osmanlıca sözcüğü yazdığında, o sözcük tam 100 milyon söz içinden taranacak ve hangi mecmualarda ise o mecmuanın ilgili sayfaları ekrana gelecek. Böylelikle araştırmacılar, 185 bin sayfayı tek tek çevirip satır satır arama zahmetine katlanmadan istediği mevzu hakkında aradığı bilgi ve habere ulaşabilecek.”
Avdagiç, arşiv sitesi deneme evresinde iken Oda danışmanlarından birinin, İTGA ile getirilen Osmanlıca arama imkanını kullanarak İTO’nun 1891’de kurduğu ihracatı teşvik merkezi olan Numunehane-i Osmani’nin (Osmanlı Ticaret Müzesi) tarihini kitaplaştırdığını da bildirdi.
Araştırmacıların ve akademisyenlerin kendilerine sunulan bu fırsatı, ticaret hayatının şimdi gün yüzüne çıkmamış taraflarını aydınlatarak değerlendireceklerine inandıklarını söz eden Avdagiç, “İTGA, araştırmacılara ve akademisyenlere bilhassa 1885-1928 periyoduna ait yeni bir kaynak sunacaktır. Özellikle devletin resmi bakış açısının dışında özel kesimin gözüyle devrin ticari ve ekonomik gelişmelerini görme imkanı getirecektir. Ben buna yürekten inanıyorum.” dedi.
“Herkesi ilgilendiren bilgiler içeriyor”
İslam Tarih, Sanat ve Kültür Araştırma Merkezi (IRCICA) Genel Yöneticisi Prof. Dr. Mahmud Erol Kılıç da “Hafızamızın bugünlere intikalinde çok değerli bir gayret bu. Biz bir geleneğin devamıyız ve bu geleneğin içerisindeki iktisat, fikir, din, fikir ve sanat tarihinin hepsine ‘varlığın birliği’ dünya görüşü bağlamında baktığımız vakit, bunların birbiriyle örtüşen alanlar olduğunu görürüz. Bu proje sahiden de alkışlanacak bir proje. Bizim kurumsal tarihimizin ne kadar ileriye hakikat gittiğini de göstermesi açısından çok çok ehemmiyet arz ediyor.” diye konuştu.
Kılıç, İstanbul Ticaret Odası’nın arşivinin yalnızca tüccarları ilgilendiren mevzuları barındırmadığını, bütüncül bakış açısıyla bakıldığı vakit herkesin istifade edeceği bilgileri içinde bulundurduğunu kelamlarına ekledi.
İstanbul Ticaret Üniversitesi Rektörü Prof. Dr. Yücel Oğurlu ise hafızayı canlı tutma ve tarihi bağı diriltme manasında kelam konusu projenin değerli olduğunu ve bir hafıza köprüsü kurduğunu vurguladı.
Oğurlu, “Bir sefer öncelikle bir hafıza köprüsü kurmuş olduk. Yani o manada çok bedelli bir şey. Sözleri Osmanlıca, Fransızca, Almanca, Türkçe tarayabilme harikulade bir imkan sağlıyor. Yani yaklaşık 150 yıllık bir hafıza yine bizim önümüze konulmuş oluyor. Bu manada çok çok pahalı bir çalışma.” sözlerini kullandı.
