Birleşmiş Milletler tarafından kabul edilen 17 Haziran Dünya Çölleşme ve Kuraklıkla Uğraş Günü’nde, bu yıl kuraklık sıkıntısına karşı daima birlikte aksiyona geçilerek tedbir alınması gerektiği vurgulanıyor. Gelecek devirde en kıymetli iki sorunun iklim krizi ve buna bağlı olarak yaşanacak kuraklıkların olacağını vurgulayan TEMA Vakfı ise, kuraklığın doğal afet statüsüne alınması gerektiğinin altını çiziyor.
Birleşmiş Milletler, bu yıl Dünya Çölleşme ve Kuraklıkla Çaba Günü’nde kuraklık problemine odaklanarak, bu meseleye karşı daima birlikte harekete geçilerek tedbir alınması gerektiğini vurguluyor. İklim krizi ve buna bağlı olarak gelecekte yaşanacak kuraklıkların gelecek devrin en kıymetli iki sorunu olduğunu tabir eden TEMA Vakfı İdare Şurası Lideri Deniz Ataç, kuraklıktan en çok etkilenen kesimin tarım olacağının altını çiziyor.
“Tarımsal üretimi etkileyen kuraklık son 20 yılda 29 arttı”
Kuraklığın dünyanın her yerinde iklim tipine bağlı olmaksızın görülen bir tabiat olayı olduğunu hatırlatan Deniz Ataç; “1970-2019 yılları ortasında oluşan doğal felaketlerin 50’sini kuraklık oluşturmaktadır. Kuraklık nedeniyle birebir periyotta 650 milyon insan hayatını yitirmiştir ve bunun 90’ı iklimin kurak ve yarı kurak olduğu gelişmekte olan ülkelerdir. İklim krizi nedeniyle kuraklığın sayısı ve şiddeti artmaktadır. Kuraklıktaki artış oranı son 20 yılda 29 olmuştur. IPCC Raporlarına nazaran global ısınma 1.5°C’de dahi her 10 yılda bir kuraklık oluşma sıklığı 50, 2°C’ye ulaşması halinde ise 70 oranında artacaktır. Su problemi çeken insan sayısının 2040 yılında 5.7 milyara ulaşabileceği ve her dört çocuktan birinin çok kuvvetli derecede su sorunu çeken bölgelerde yaşayacağı iddia edilmektedir. Üretilen besinin 80’i sadece yağmur suyuna dayalı üretimin yapıldığı kuru tarım topraklarından gelmektedir. Bu nedenle kuraklık ziraî üretimi etkilemekte, kuraklığa bağlı olarak değerli ölçüde randıman kayıpları oluşabilmektedir. Geçen yıl 65 vilayetimizde kuraklık nedeniyle randıman kayıpları olduğu, birtakım yerlerde eser kayıplarının 70’e ulaştığı bildirilmiştir” dedi.
TEMA Vakfı tarafından Türkçeleştirilen IPPC İklim Değişikliği ve Arazi Raporu Yönetici Özeti’ne de atıfta bulunan Ataç; “Raporda söz edildiği üzere iklim değişikliğinin sonucu yüksek hava sıcaklıklarının görülme sıklığı artmış, bu durum besin güvenliği ve karasal ekosistemleri olumsuz tarafta etkilemiş, birçok bölgede çölleşmeye ve arazi bozulumuna neden olmuştur. Türkiye’nin de içinde yer aldığı Akdeniz Çanağı, iklim krizinin en olumsuz tesirlerinin görüleceği bölgeler ortasında gösterilmektedir. Akdeniz Çanağı’nda yüksek hava sıcaklıklarının sıklığının, şiddetinin ve mühletinin artmaya devam edeceği, yağışların azalacağı, orman yangınlarında 50 artış olacağı, ziraî eser ve hayvancılık verimliliğinin ve bitki biyolojik çeşitliliğinin azalacağı öngörülmektedir. Velhasıl gelecekte en kıymetli problemlerimiz, yanan orman alanlarında artış, su kıtlığı ve ziraî üretimde azalış, buna bağlı olarak kırsal alanların sosyo-ekonomik olarak etkilenmeleri olacaktır” dedi.
“Kuraklığın tesirleri, alınacak faal tedbirlerle azaltılabilir”
Kuraklık oluştuktan sonra alınacak tedbirlerin geç olacağını vurgulayan Ataç; “Böyle bir yaklaşım kuraklık idaresi değil, lakin kriz idaresi olur. Kuraklığın, sürekli karşılaşılma mümkünlüğü yüksek, üstelik yaşanan iklim krizi ile daha da şiddetlenmesi beklenen doğal bir felaket olacağını kabul ederek, hazırlıklı olacak ve tesirlerini azaltacak önlemleri içeren planlar hazırlamak gerekir. Bu kapsamda 25 su havzamızın 13’ünde kuraklık idare planlarının hazırlanması kıymetli bir adımdır. Kalan havzalar için de bu çalışmalar tamamlanmalı, kuraklık riski yüksek ve etkilenebilir nüfusun yüksek olduğu bölgeler önceliklendirilerek hazırlanan planlar acilen uygulamaya konulmalıdır. Kuraklık artışında ana nedenin insan olduğu dikkate alınarak tahrip olan yerlerde onarım çalışmaları yapılmalı, arazi tahribatı engellenmelidir. Vakıf olarak bizim de iştirak sağladığımız Birleşmiş Milletler Çölleşme ile Çaba Mukavelesi 15. Taraflar Toplantısı’nda, Arazi onarımlarıyla ilgili ‘2022-2024 için Hükümetlerarası Kuraklık Çalışma Kümesi Oluşturma’ taahhüdü verilmesi bu mevzuda değerli bir adım olmuştur” diyerek 2030 yılına kadar 1 milyar hektar bozulmuş arazi onarımını hızlandırma taahhüdünü memnunlukla karşıladıklarını söz etti.
Su Kanunu’nun gerekliliğinin de altını çizen Ataç; “Kıt olan su varlığımızı koruyan, tesirli bir su idaresi sağlayan ve kurak devirlerde su tahsisini düzenleyen bir kanun hazırlanarak yürürlüğe konulmalıdır. Türkiye’de kuraklık riski çok yüksek olmasına ve ziraî üretim ve besin temini ile birlikte ekonomik, çevresel ve sosyolojik birçok tesiri olmasına karşın, 7269 sayılı Genel Afetler Kanunu’na nazaran afet sayılmamakta ve afet istatistiklerinde hiç yer almamaktadır. Meğer dünyada, tesirli olan 31 çeşit doğal afet ortasında birinci sırada yer almaktadır” diyerek kuraklığın doğal afet statüsüne alınması gerektiğini söyledi.
Kaynak: (BHA) – Beyaz Haber Ajansı