Küresel iktisatta resesyon kaygılarının güçlenmesi, birçok milletlerarası şirketi maliyetlerini düşürmeye yönelik adımlar atmaya zorladı.
Resesyon öngörülerinin artmasıyla birçok milletlerarası şirket, süreçten en az ziyanla çıkabilmek hedefiyle maliyetlerini düşürmek için yeni yatırımlarını durdurmaya ve işten çıkarmalara gitmeye başladı.
Yükselen enflasyon ve yavaşlayan talep şirketleri küçülmeye gitmeye zorlarken, teknoloji, finans, gayrimenkul ve medya kesimlerinde faaliyet gösteren şirketlerden işten çıkarma haberleri arka arda geldi.
Özellikle ABD’de, iş gücü piyasasının sıkılığını muhafazasına rağmen yılın birinci yarısında işten çıkarma dalgası öne çıktı.
İşten çıkarmaların teknoloji şirketlerinde ağırlaşması dikkati çekiyor. İşten çıkarmalar konusunda birtakım şirketler Kovid-19 salgınının tesirlerini öne sürerken kimileri da süratli büyüme periyotlarındaki çok işe alımlara işaret ediyor.
ABD’de Netflix üzere büyük teknoloji şirketleri bu yıl işten çıkarmalara imza atarken, Robinhood, Glossier ve Better 2022’de çalışan sayısını kıymetli ölçüde azaltan teknoloji şirketlerinden yalnızca birkaçı oldu.
Küresel insan kaynakları hizmetleri veren Challenger’in bilgilere nazaran, yükselen enflasyon ve yavaşlayan talep şirketleri baskı altına alırken, teknoloji bölümündeki ABD’li patronlar, geçen ay 4 bin 404 kişinin işine son vererek Ocak – Nisan periyoduna nazaran yaklaşık 9 kat daha fazla işten çıkarma yaptı.
Kriptoda işten çıkarmalar yüzde 20’yi buldu
Bu şirketlerden kripto para Borsası Coinbase, çalışan sayısını yüzde 18 azaltacağını duyurdu. Coinbase Üst Yöneticisi Brian Armstrong, ekonomik şartların süratle değiştiğine dikkati çekerek, “10 yılı aşkın bir ekonomik patlamanın akabinde bir resesyona giriyor üzere görünüyoruz.” değerlendirmesinde bulundu. Armstrong, resesyonun öteki bir “kripto kışına” yol açabileceğini ve uzun sürebileceğini kaydetti.
Kripto para platformlarından BlockFi da iş gücünün yaklaşık yüzde 20’sini azaltacağını açıkladı. BlockFi Üst Yöneticisi Zac Prince, “makroekonomik şartlardaki dramatik değişimden” ziyan gördüklerini aktardı.
Siber güvenlik firması OneTrust çalışanlarının yüzde 25’ini işten çıkaracağını duyururken, moda uygulaması Stitch Fix iş gücünde yüzde 15’lik azaltmaya gideceğini açıkladı. İkinci el araç alım-satım platformu Caravana’nın çalışanlarının yüzde 12’sini, paylaşımlı scooter uygulaması Bird’ün de çalışanlarının yüzde 23’ünü işten çıkarmayı planladığı belirtildi. Dijital müzik platformu Spotify ise işe alımları yüzde 25 azaltacağını duyurdu.
ABD’nin büyük teknoloji şirketlerinden Facebook ve Amazon’un da işe alımları yavaşlattığı belirtilirken, Tesla Üst Yöneticisi Elon Musk’ın şirketin üst seviye yöneticilerine “dünya genelindeki tüm işe alımları durdurun” başlıklı bir e-posta gönderdiği haberleri basına yansıdı. Musk’ın, kelam konusu e-postada, iktisada dair “süper makûs bir his” taşıdığını ve çalışan sayısının yüzde 10 azaltılması gerektiğini belirttiği aktarıldı.
Gayrimenkul, finans ve medya kesimlerinde daralma
Gayrimenkul kesiminde ise ABD’de faaliyet gösteren Compass ve Redfin şirketleri, mortgage oranlarının yükseldiği ve konut satışlarının düştüğü bir periyotta çalışan sayılarını azaltma kararı aldıklarını açıkladı. ABD Menkul Değerler ve Borsa Komitesi’ne (SEC) yapılan bildirimlerde, Compass’ın çalışan sayısının yüzde 10, Redfin’in ise yüzde 8 azaltılacağı belirtildi.
ABD’nin büyük bankalarından Wells Fargo’nun ise 2022’nin birinci çeyreğinde mortgage gelirleri düşerken ilgili konumlarda çalışanları işten çıkarmaya başladığı bildirildi.
Merkezi İsviçre’de bulunan Credit Suisse’in de ziyan ikazında bulunmasının akabinde maliyetleri düşürmeye yönelik işten çıkarmaları değerlendirdiği kaydedildi.
İngiltere’nin ulusal yayıncısı BBC’nin ise yıllık 500 milyon sterlinlik tasarruf planının bir modülü olarak gelecek birkaç yıl içinde yaklaşık bin çalışanıyla yollarını ayırmayı planladığı belirtildi.
Çevrim içi araba satıcısı Cazoo, resesyon ve tüketici kesintileri konusundaki kaygılar nedeniyle başta İngiltere olmak üzere Avrupa’da yaklaşık 750 kişiyi işten çıkardığını duyurdu.
Telecom Italia da (TIM), 2024’e kadar 1 milyar euro tasarruf planı içinde istekli bir erken emeklilik planı yoluyla kasım ayına kadar kendi iç pazarında bin 200 kişiyi işten çıkarmak için sendikalarla anlaştı.
Öte yandan, Kovid-19 nedeniyle seyahatlerin durma noktasına geldiği Avrupa’da hava yolu şirketlerinin geniş kapsamlı istihdam ve maaş kesintileri yapmasının akabinde salgının tesirinin azalmasıyla pilotlardan bagaj görevlilerine kadar havacılık kesimi çalışanlarının yüksek fiyat artışları ve daha yeterli çalışma şartları istemesi dikkati çekiyor.
