Türkiye Sermaye Piyasaları Birliği’nden (TSPB) yapılan açıklamaya nazaran, sermaye piyasalarına olan yatırımcı ilgisinin artmasıyla geçen yıl canlanan halka arz piyasası, bu yılın birinci çeyreğinde dünya genelinde yavaşladı. Türkiye’de ise geçen yılki yüksek halka arz performansı, bu yılın birinci çeyreğinde devam etti.
TSPB tarafından açıklanan aracı kurumların 2022 yılı birinci çeyrek bilgilerine nazaran, 2021’in birinci 3 ayında 4 şirketin halka arzı tamamlanırken, bu yılın tıpkı devrinde 11 şirketin halka arzı gerçekleştirildi.
Ernst&Young’ın “Global IPO Trends” raporuna nazaran, dünyada geçen yılın birinci çeyreğinde 512 şirket halka arz edildi. Bu yılın birinci çeyreğinde halka arzı gerçekleştirilen şirket sayısı 321’e geriledi.
Veriler, Türkiye’de halka arz piyasasının dünyanın tersine canlılığını artırarak sürdürdüğünü ortaya koyuyor.
Türkiye’de bu yılın birinci 3 ayında 11 şirketin halka arzı tamamlanırken, birinci çeyrek prestijiyle aracı kurumlardan alınan datalar, gelecek periyotta toplam 88 halka arz projesinin planlandığını ortaya koyuyor. Bu tablo, geçen yılki rekorun (52 şirket) üzerine çıkılarak halka arzda 2022’de tarihi rekor düzeye erişilebileceğine işaret ediyor.
Halka arzdan 3,9 milyar TL kaynak
TSPB tarafından açıklanan aracı kurumların 2022 birinci çeyrek bilgilerine nazaran, geçen yılın birinci 3 ayında 917 milyon lira olan halka arz büyüklüğü, neredeyse 4 katına çıkarak 2022’nin birebir periyodunda 3 milyar 850 milyon lira oldu. Dünyada ise geçen yılın birinci çeyreğinde 112 milyar dolar olan halka arzların toplam büyüklüğü, 2022’nin birinci çeyreğinde yüzde 37 azalarak 54,4 milyar dolara geriledi.
Geçen yılın birinci çeyreğinde 5,2 trilyon lira ile tarihi rekor düzeyleri yakalayan hisse senedi süreç hacmi, bu yılın birinci çeyreğinde geriledi. TSPB dataları, 2022’nin birinci çeyreğinde hisse senedi süreç hacminin geçen yılın birebir devrine nazaran yüzde 6 azalarak 4,9 trilyon liraya gerilediğini ortaya koydu. Bu yılın birinci çeyreği prestijiyle hisse senedi süreç hacminin yüzde 74’ü yerli yatırımcılar, yüzde 26’sı ise yabancı yatırımcılar tarafından gerçekleştirildi. Datalara nazaran, bu yılın birinci çeyreği prestijiyle halka açık hisse senetlerinin yüzde 63’üne yerli yatırımcılar, yüzde 37’sine ise yabancı yatırımcılar sahip. 2021 sonu prestijiyle 2,3 milyon olan hisse senedi yerli yatırımcı sayısı, bu yılın birinci çeyreğinde 2,4 milyon bireye çıktı.
Vadeli süreç hacimleri yüzde 49 arttı
Yatırım kuruluşları tarafından yapılan toplam vadeli süreç hacimleri, bu yılın birinci çeyreğinde 2021’in birebir periyoduna nazaran yüzde 49 artarak 3,1 trilyon liraya ulaştı. Kelam konusu periyotta hisseye dayalı vadeli süreçler yüzde 54, Dövizi destek alan vadeli süreçler de yüzde 70 arttı.
Bu yılın birinci çeyreğinde opsiyon piyasası süreç hacmi, 2021’in tıpkı periyoduna nazaran yüzde 57 artarak 11 milyar lira oldu. Bu devirde hisse ve endeks opsiyonlarının hacmi artarken, dövizi destek alan opsiyonların hacmi azaldı.
Ağırlıklı olarak kişisel yatırımcıların süreç yaptığı varant piyasasında yıllık süreç hacmi yüzde 54 azalarak bu yılın birinci çeyreği prestijiyle 15 milyar liraya geriledi. Yalnızca aracı kurumların süreç yaptığı kaldıraçlı süreçlerin hacmi ise yüzde 94 artarak 5,6 trilyon lira oldu.
İnternet ve direkt piyasa erişim kanalları hacmin yüzde 76’sını gerçekleştirdi
Pay senedi hacimlerinin departmanlara nazaran dağılımına bakıldığında, internet süreçlerinin hissesi, ferdî yatırımcıların süreç hacmi hissesindeki düşüşe paralel olarak bu yılın birinci çeyreğinde 2021’in birebir periyoduna nazaran 5 puan azalarak yüzde 52’ye geriledi.
Kurumların süreçlerinde direkt piyasa erişimi kanalının hissesi yüzde 24 olurken, hisse senedi süreç hacminin yüzde 12’sini şube, acente ve irtibat ofisleri gerçekleştirdi. Buyruk iletiminin direkt yapıldığı kanallar olan internet ve direkt piyasa erişimi kanallarının hisse senedi süreçlerindeki toplam hissesi 2022’nin birinci çeyreğinde yüzde 76’ya çıktı.
Aracı kurumların müşterilerine kullandırdığı kredi bakiyesi, hisse senedi piyasasına artan yatırımcı ilgisiyle bu yılın birinci çeyreğinde artmaya devam etti. Aracı kurumların müşterilerine kullandırdığı kredi hacmi yüzde 73 artarak 13,7 milyar liraya yükseldi. Datalar, kredi kullanan yatırımcı sayısının ise 32,8 bin bireye çıktığını ortaya koydu.
Türkiye’de faaliyet gösteren aracı kurum sayısı 61 oldu. Merkez dışında irtibat ünitesine sahip 41 kurumun, şube ve irtibat ofislerinin sayısındaki artış sürdü. Geçen yılın mart sonu prestijiyle 289 olan aracı kurum şube sayısı, 2022’nin mart ayı sonunda 308’e, tıpkı periyot prestijiyle 110 olan irtibat ofisi sayısı da 128’e çıkarken, acente sayısı değişmedi.
2022’nin mart ayı sonunda toplam çalışan sayısı, geçen yılın tıpkı periyoduna nazaran 404 artarak 6 bin 300 şahsa ulaştı.
Aracı kurumların gelirlerindeki artış sürdü
TSPB’nin aracı kurumların finansal tabloları üzerinden derlediği bilgiler, aracı kurumların gelirlerinde son yıllarda yaşanan artışın 2022’nin birinci çeyreğinde bir ölçü sürat kesse de devam ettiğini ortaya koydu.
Yatırım kuruluşlarının toplam gelirleri yüzde 14 artarak 3,7 milyar liraya çıktı. Aracılık gelirlerinin yüzde 8 azaldığı birinci çeyrekte toplam gelirlerin artmasında, aracılık dışı gelir kalemlerinin yükselmesi tesirli oldu.
Aracı kurumların net devir karı da 2022’nin birinci çeyreğinde geçen yılın tıpkı periyoduna nazaran yüzde 21 artarak 2,3 milyar lira oldu.
