Ekonomik büyümenin öncü göstergesi olarak kabul edilen imalat sanayi performansında en süratli ve emniyetli referans kabul edilen İstanbul Sanayi Odası (İSO) Türkiye İmalat PMI (Satın Alma Yöneticileri Endeksi) mayısta bir önceki aya göre yatay seyrederek 49,2 düzeyinde gerçekleşti.
Söz konusu bilgi, imalat sektöründe faaliyet koşullarının ölçülü düzeyde olmakla birlikte üst üste üçüncü ay bozulduğuna işaret etti. Talepte devam eden durağan seyir, mayıs ayında hem üretim hem de yeni siparişlerin ivme kaybetmesine neden oldu. Böylece yavaşlama eğilimi üretimde altı aya, yeni siparişlerde sekiz aya ulaştı. Diğer yandan her iki göstergede de azalışın sürat kesmesi göreli bir iyileşme manasına geldi. Bu ortada yeni ihracat siparişlerinde son iki yılın en süratli düşüşü yaşanırken kimi firmalar Avrupa’daki ekonomik yavaşlamaya dikkat çekti.
İstihdamdaki artış trendi 24 aya çıktı
Kapasite genişletme çabalarının bir parçası olarak imalatçılar istihdamı artırmaya devam etti. İstihdamdaki artış ölçülü düzeyde gerçekleşmekle birlikte trend olarak 24 aya ulaştı. Mayısta yeni siparişlerin yavaşlaması ve istihdamın artmaya devam etmesi firmaların birikmiş işlerini azaltabilmelerini sağladı. Bu ortada yeni ihracat siparişlerindeki zayıflık, stok düzeylerindeki artışı destekledi. Girdi stokları son altı ayda birinci sefer artarken kesin ürün stokları sekiz aylık düşüşün akabinde toparlanma gösterdi. Kesin ürün stoklarındaki artış Eylül 2015’ten beri en yüksek süratte kaydedildi.
Enflasyonist baskıların hafiflediğine yönelik işaretler ikinci çeyrek ortasında da devam etti. Ham unsur fiyatlarındaki artışa ve döviz kurundaki dalgalanmalara bağlı olarak girdi maliyetleri süratle artsa da enflasyon oranı üst üste beşinci ay geriledi ve Şubat 2021’den beri en düşük düzeyde gerçekleşti. Son ürün fiyatlarındaki artış da önceki aya göre daha düşük seyretti.
Tedarik zincirlerindeki aksamalar nisan ayına göre oldukça hafifledi ve böylece tedarikçi performansındaki bozulma Eylül 2020’den beri en ölçülü düzeyde ölçüldü.
“Şirketler, Avrupa’daki yavaşlama nedeniyle ihracat siparişlerinde zorlandı”
İstanbul Sanayi Odası Türkiye İmalat PMI anket dataları hakkında değerlendirmede bulunan S&P Küresel Market Intelligence İktisat Yöneticisi Andrew Harker, şunları söyledi:
“Son aylarda yaşanan zorluklar, Türk imalat sektöründeki talebin mayıs ayında da durağan kalmasına yol açtı. Firmalar, Avrupa’daki ekonomik yavaşlama nedeniyle yeni ihracat siparişi almakta zorlandı. Bununla birlikte iş yapma koşullarının yakında iyileşmeye başlayabileceği yönünde birtakım sinyaller dikkat çekti. Örneğin tedarik zincirlerindeki aksamalar Eylül 2020’den beri en sonlu düzeyde gerçekleşirken maliyet enflasyonu üst üste beşinci ay geriledi. Bu kısmi iyileşmelerin siparişlerde yine büyümeyle sonuçlanması durumunda, istihdamda süregelen artış trendi firmaların bu sürece hazır olmasını sağlayacak.”
Takip edilen 10 kesimin yedisinde üretim arttı
İstanbul Sanayi Odası Türkiye Sektörel PMI mayıs ayı raporuna nazaran, anket kapsamında takip edilen 10 sektörün yedisi üretim artışı kaydetti ve bu sektörlerden üçü büyüme bölgesine geri döndü. En süratli üretim artışları giysi ve deri ürünleri ile metalik olmayan mineral ürünler sektörlerinde gerçekleşti. Dokuma üretimi yatay seyrederken, makine ve metal ürünleri ile ana metal sektörlerinde yavaşlama kaydedildi. Emsal şekilde, sektörlerin çoğunluğunda yeni siparişler artış gösterdi. Bu açıdan en güçlü performans giysi ve deri ürünleri sektöründe, en bariz yavaşlama ise ana metal endüstrinde izlendi. Dış talep tarafında besbelli zorluklar yaşandı ve ihracatın yalnızca üç sektörde artması dikkat çekti.
İstihdamdaki iyileşme eğilimi mayısta genele yaygın bir şekilde devam etti. En süratli artış makine ve metal ürünler sektöründe gerçekleşti. Talep koşullarındaki iyileşme belirtilerine bağlı olarak sektörlerin çoğunluğunda firmalar satın alma faaliyetlerini artırdı.
Girdi alımlarını sürdüren imalatçılar, kimi iyileşme işaretlerine rağmen çoğu durumda teslimat gecikmeleri ile karşılaşmaya devam etti. Teslimat sürelerindeki en besbelli uzama elektrikli ve elektronik ürünler sektöründe kaydedildi. Buna karşılık ağaç ve kağıt ürünleri ile ana metal sektörlerinde tedarikçi performansı iyileşti.
Girdi maliyetleri enflasyonu birçok sektörde gevşeme kaydederken en düşük oranlı artış ana metal sektöründe gerçekleşti. En süratli yükseliş ise metalik olmayan mineral ürünlerde ölçüldü.
Zayıflayan talep ve yavaşlayan girdi maliyetleri enflasyonunun tesiriyle ana metal sanayi satış fiyatlarında en ölçülü artışın yaşandığı sektör oldu. Diğer sektörlerde sonuncu ürün fiyatları enflasyonu ekseriyetle yüksek düzeyini korudu. Mayısta sektörlerin yarısı son ürün fiyatlarını nisan ayına göre daha süratli artırdı.
