Şebnem TURHAN
TL mevduata 31 Mayıs’ta sona eren stopaj dayanağı yine iki ay daha uzatıldı. Ekim 2020’de başlayan uygulama yurtiçi yerleşik gerçek şahısların TL mevduat vadelerinde en büyük değişimi 3 aydan daha uzun müddetli vadeli mevduatta yaptı. Ekim 2020’de yurtiçi yerleşik gerçek bireylerin TL mevduatı toplam TL mevduatlarındaki hissesi yüzde 3,6 iken Mart 2021’de yüzde 5,97’ye yükseldi. Böylelikle 5 ayda 2.39 puanlık bir yükseliş sağlanmış oldu.
Türk Lirası cinsinden hesaplar için geçerli olmak üzere mevduatlar için uygulanacak stopaj oranı, vadesiz ve ihbarlı hesaplar ile 6 aya kadar (6 ay dahil) vadeli hesaplar için yüzde 15 yerine yüzde 5, 1 yıla kadar (1 yıl dahil) vadeli hesaplarda yüzde 12 yerine yüzde 3, 1 yıldan uzun vadeli hesaplarda ise yüzde 10 yerine yüzde sıfır olarak belirlenmişti. İndirimli stopaj oranlarına ait birinci düzenleme Ekim 2020’de devreye alınmış 23 Aralık 2020’de yapılan düzenleme ile 31 Mart’a kadar uzatılmıştı. Akabinde 1 Nisan’daki Cumhurbaşkanlığı Kararı ile stopaj takviyesi 31 Mayıs’a kadar uygulanmaya devam edeceği duyurulmuştu. Artık haziran ve temmuz aylarında da uygulanacak biçimde uzatıldı.
Vadesiz TL mevduatında düşüş oldu
Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu (BDDK) bilgilerine nazaran Ekim 2020’da bireylerin vadesiz TL mevduatın toplam TL mevduatına oranı yüzde 23 iken Mart 2020’de bu oran yüzde 19,8’e indi. 5 ayda vadesiz mevduatın hissesi 3.27 puan geriledi.
1 ay vadeli mevduatın oranı Ekim 2020’de yüzde 13,6 iken Mart 2020’de yüzde 12,8’e indi. 0.75 puanlık bir düşüş yaşandı. Gerçek bireylerin TL mevduatta en fazla tercih ettiği vade olan 1-3 ay vade ekimdeki yüzde 57,7 hissesinden martta yüzde 57,9’a küçük bir değişim gösterdi.
TL mevduata stopaj takviyesinin en fazla yaradığı vade tipi ise 3-6 ay ortası vadede oldu. Ekim 2020’de gerçek şahısların toplam TL mevduatındaki hissesi yüzde 3,6’dan 3-6 ay ortası vade Mart 2021’de yüzde 5,97 hisse aldı. Yani 5 ayda 2.39 puanlık gelişme yaşandı. 6-12 ay vadenin hissesi da Ekim 2020’deki yüzde 0,6’dan Mart 2021’de yüzde 1,5’e çıkarken 1 yıl üzeri vadeli mevduatın hissesi da yüzde 1,4’ten yüzde 1,9’a yükseldi. Küçük değişimler yaşanmış olsa bile uzun vadeli mevduatlarda bir gelişme yaşanmış olması dikkat çekti.
TL fonlara da stopaj takviyesi de sürecek
Öte yandan stopaj takviyesi bankaların ihraç ettiği tahvil ve bonolardan sağlanan gelir ve karlar ile fon kullanıcısının bankalar olduğu varlık kiralama şirketleri tarafından ihraç edilen kira sertifikalarından elde edilen gelirler için de uygulanıyor. 31 Mayıs’ta bunlar uygulanan dayanak de sona ermişti yeni düzenleme ile haziran ve temmuz aylarında da bu teşvik uygulanmaya devam edecek.
Uygulamada vadesi 6 aya kadar (6 ay dahil) olanlara sağlanan gelirlerden yüzde 5, vadesi 1 yıla kadar (1 yıl dahil) olanlara sağlanan gelirlerden yüzde 3, vadesi 1 yıldan uzun olanlara sağlanan gelirlerden yüzde 0, 6 aydan az müddetle (6 ay dahil) elde tutulanların elden çıkarılmasından doğan karlardan yüzde 5, 1 yıldan az mühletle (1 yıl dahil) elde tutulanların elden çıkarılmasından doğan yararlardan yüzde 3, 1 yıldan fazla mühletle elde tutulanların elden çıkarılmasından doğan yararlardan yüzde 0 stopaj takviyesi bulunuyor.
