Hüseyin GÖKÇE
Geçen yıl Kasım ayında yayınlanan 7256 sayılı torba yasa ile foreks süreçleri ‘diğer sermaye piyasası araçları’ ortasına dahil edildi. Gelir Vergisi Kanunu 67’nci unsuru uyarınca bu kümedeki sermaye piyasası araçlarından yüzde 10 gelir vergisi kesintisi yapılıyor. Lakin yabancı para ile yapılan süreçlerde matrah tespitinde kur farkının dikkate alınmayacağına ait yasa kararına karşın, kimi aracı kurumların, 257 seri numaralı bildirideki açıklamayı temel alarak ziyan edilen süreçlerden de kesinti yaptığı kaydediliyor.
Nazmi Karyağdı’nın argümanı
Son periyotlarda ilginin hayli ağırlaştığı kaldıraçlı alım satım süreçlerinin vergilendirilmesinde, aracı kurumların matrah hesabında dikkate alınmaması gereken kur farkını da göz önünde bulundurarak süreç yaptığı kaydediliyor.
Mevzuyla ilgili yaptığı araştırmayı paylaşan Gelir Yönetimi E. Strateji Geliştirme Daire Lideri, Yeni İktisat Danışmanlık A.Ş. Kurucu Ortağı Nazmi Karyağdı, EUR/USD paritesi üzerinden yapılan süreçte, paritenin bir ‘fiyat’ olduğunu belirten Karyağdı, durum açılması ve kapatılması sırasında kıymetlerin TL’ye dönüştürülemeyeceğini bildirdi.
Kur ile parite farkı
Kur ile parite farkı kavramlar iken hesaplamada ikisinin birebir üzere değerlendirildiğinin altını çizen Karyağdı, “Forekste süreçler parite üzerinden yapılır. Yani kur kullanılarak açılan ve kapatılan konumların bedeli (matrah) TL’ye dönüştürülmez. Paritenin esasen kendisi bir fiyattır ” tabirlerini kullandı.
Karyağdı, “Foreks sürecinde zati kendisi bir fiyat olan paritenin baz alınması ve bunun kıymetinde meydana gelen farklılaşmaya bağlı olarak, Foreks sürecinin kârla mı yoksa ziyanla mı sonuçlandığı incelenmelidir” dedi.
Foreks sürecinde hiçbir vakit TL’ye dönüşüm yapılmadığını, yani dolar/TL kurunun kullanılmadığını kaydeden Nazmi Karyağdı, “Bunun için de yatırımcı lehine yahut aleyhine kurdan kaynaklanan bir kıymet artışı yahut bir kıymet azalışı kelam konusu olmamaktadır. Tüm kâr ve ziyan hesaplamaları büsbütün paritedeki değişim baz alınarak tespit edilmektedir” biçiminde konuştu.
Bildirimde değişiklik yapılmalı
Vergileme tekniği bağlamında durumun açılması sırasındaki TL kurunu ve daha sonra da konumun kapatılması sırasındaki TL kurunu baz alarak matrah hesaplamasının, Foreks sürecinin özüne uymadığını lisana getiren Karyağdı, “Bu sebeple de Yönetimin 257 seri nolu GVGT’de bir ekleme yaparak sorunu çözmesi haksız vergilemenin önüne geçeceği üzere yatırımcılarımızın yurtdışına gitmesini de engelleyecektir” dedi.
Örnek bir hesapla durum ziyanı nasıl gerçekleşiyor?
1.000 $ teminat bedeli ile 1’e 10 oranında kaldıraç oranı ile kaldıraç sonucu 10.000 $ sermaye elde edilmiş olsun. Konum öncesi EUR/USD paritesi 1,25 olsun. Durum açma süreci olarak da ALIŞ yapılsın. Bu tarih itibariyle de 1$= 5 olsun. Açılan konum sonucu elde edilen 8.000 EUR olacaktır. Bir süre sonra Durum Kapatma Süreci olarak SATIŞ yapılsın. Durumun Kapatılmasına Temel EUR/USD Paritesinin 1,20’ye düştüğünü ve o günkü kurun da 1$=8 olduğunu varsayalım. Konumun kapatılması sonucu elde edilen USD: 9.600$ olur. Açılan ve Kapatılan Konumdan Doğan Brüt Kar/Zarar (USD) (10.000$ – 9.600$=) 400$ ziyan olacaktır. Bu durumda da rastgele bir stopaj hesaplanmaması gerekir. Lakin GİB’in görüşünden hareketle yapılan hesaplamada ise konum ziyanı 500$’dır. ((1.25- 1.20)*10000= – 500$) Süreç ziyanla sonuçlanmasına rağmen 418.75 $ stopaj yapılmaktadır.
(10.000*1.20*8) – (10.000*1.25*5) = 33.500 33.500*0.1/8 = 418,75$
