Türkiye İstatistik Kurumu bilgilerine nazaran, Türkiye’nin yılın birinci çeyreğindeki toplam ithalatı geçen yılın tıpkı devrine nazaran yüzde 9,6 artışla 61 milyar 29 milyon dolar olarak gerçekleşti.
Geçen yılın ocak-mart periyodunda 9 milyar 980 milyon dolar olarak hesaplanan güç ithalatı ise bu yılın birebir devrinde yüzde 13 azalarak 8 milyar 695 milyon dolara geriledi.
Türkiye Güç Stratejileri ve Siyasetleri Araştırma Merkezi (TESPAM) Lideri Oğuzhan Akyener, AA muhabirine yaptığı değerlendirmede, Türkiye’nin güç ithalat kalemlerinin en kıymetlisi olan ham petrol fiyatının düşüşünün ithalat faturasındaki tesirlerine değinerek, “Ham petrol fiyatlarının düştüğü birinci çeyrekte stoklama siyasetine gidilmesi ve geçen yıla kıyasla fiyatların artmasına karşın talebin toparlanamaması bu düşüşte tesirli oldu.” dedi.
2020’de günlük ortalama 627 bin varil düzeylerinde olan ithalat ölçüsünün, 2021’de 473 bin varil düzeylerine düşerek, 154 bin 352 varil azaldığını işaret eden Akyener, “Gerçekleşen bu yüzde 25 oranındaki düşüş petrol fiyatları, boş stok kapasiteleri ve yeni tip koronavirüs’e (Kovid-19) bağlı tüketim ölçüleriyle orantılı olarak şekillendi.” tabirlerini kullandı.
Akyener, ortalama petrol fiyatlarının bir evvelki yıla oranla ocak-mart periyodunda varil başına 49 dolar düzeylerinden yüzde 23’lük bir artışla 60 dolar varil düzeylerine çıkmasının stok oluşturmak için petrol alımlarını azalttığını vurgulayarak, şöyle devam etti:
“İlk üç aylık devir için gerçekleşen ham petrol ithalatındaki 168 milyon dolarlık düşüş, direkt olarak cari açığı olumlu etkiledi. İlgili periyotlara ait ekonomik büyüklükler kıyaslandığında, Türkiye’de ham petrol ithalatı 2021’de yüzde 6 oranında bir azalışla, 2,6 milyar dolar olarak gerçekleşmiştir. Bu duruma birkaç temel etmen sebep oldu. Öncelikle bir evvelki yıla kıyasla talep oranları daha düşük seyretti. 2020’deki asıl düşüş mart ayında gözlemlenirken, talepteki düşüşü de fiyat avantajı ile stokları arttırma siyasetine yöneliş izledi. Bu durum iki yılın birinci çeyreklerindeki talep dengelerindeki farka sebep oldu. Ayrıyeten petrol fiyatlarındaki artış da bu duruma zıt taraflı tesir uyandırdı. Bu bağlamda birinci üç aylık devir için gerçekleşen 168 milyon dolarlık düşüş, direkt olarak cari açığı olumlu etkiledi.”
Petrol ve petrol eserleri ithalatı 1,3 milyar dolar geriledi
Yılın birinci üç aylık devrinde, Türkiye’nin toplam ihracatının geçen yılın birebir periyoduna nazaran yüzde 17 artarak 49,9 milyar dolar, ithalatın ise yüzde 9,6 artarak 61 milyar dolar olarak gerçekleştiğini lisana getiren Akyener, “Toplam ihracat 7 milyar dolar, ithalat ise 5,3 milyar dolar arttı. Bu oranlara bakıldığında genel cari istikrarlar müspet bir ivmelenme gösterdi. Petrol ve petrol eserleri ihracatı 21 milyon dolar civarında artarken, ithalatı ise yüzde 13’lük bir düşüşle, 1,3 milyar dolar civarında azaldı. İlgili azalış oranının ham petrolde yaklaşık yüzde 6 oranında olduğuna bakılırsa, başka güç ithalat kalemlerinin ham petrole göre daha yüksek oranlarda düşüş gösterdiği anlaşılabilir.” tabirlerini kullandı.
Akyener, geçen yıl salgın sebebiyle, global talep ile birlikte petrol fiyatları üzere spot doğal gaz fiyatlarının da düşüş gösterdiğine dikkati çekerek, şunları kaydetti:
“Türkiye mevcut kontrat şartlarında istikrarları bozmadan, imkanlar dahilinde daha fazla ucuz spot sıvılaştırılmış doğal gaz (LNG) alma stratejisi güttü. Ham petrol talebindeki düşüşle bir arada stok artırımı üzere birebir periyotta spot LNG’ye yönelim de gerçekleşti, lakin 2021’de ham petroldeki üzere spot LNG hacmi de bir evvelki yıla kıyasla düştü.”
