17 günlük tam kapanma müddetince çalışma hayatındaki muafiyetler belirlendi. Çalışma dokümanı alınabilen kesimlerde çalışanlar kapanma devrinde çalışmaya devam edebilecek.
Milliyet’ten Cem Kılıç’ın yazısı:
Muafiyet kapsamında olmayıp sokağa çıkma yasağına tabi olan işyeri ve bireyler için ise birinci tercih uzaktan çalışma.
Lakin uzaktan çalışmaya uygun olmayan işler için kısa çalışma ve nakdi fiyat takviyesi devrede. Dün kısa çalışmanın kapanma devrinde nasıl uygulanabileceğini anlatmıştım.
Bugün ise fiyatsız müsaade ve nakdi fiyat takviyesinin kapanma müddetince hangi kurallar dahilinde ve kimler için uygulanabileceğini açıklayacağım.
Fiyatsız müsaade kapsamı
İş Kanunu’na 16 Nisan 2020 tarihinde eklenen süreksiz 10. husus uyarınca, her türlü iş ve hizmet kontratı, emekçinin ahlak ve âlâ niyet kurallarına karşıt davranışı nedeni hariç 30 Haziran 2021 tarihine kadar feshedilemiyor.
Öbür yandan 17 Nisan 2020 tarihinden itibaren patronlar çalışanları kısmen ya da büsbütün fiyatsız müsaadeye gönderebiliyor. Salgın periyodunda uygulanan bu tip fiyatsız müsaade için patronun çalışandan onay alması gerekmiyor.
Ayrıyeten emekçi bu halde fiyatsız müsaadeye gönderilmiş olmak nedeniyle işyerinden tazminatını alarak da ayrılamıyor. Bu düzenleme hala devam ettiği için tam kapanma sürecinde muafiyet kapsamında olmayan, muafiyet kapsamında olsa bile talep azlığı nedeniyle işyerinde çalışmasına gerek duyulmayan personellerin patron tarafından fiyatsız müsaadeye gönderilmesi mümkün.
Takviyenin kapsamı
Patronun emekçilerini fiyatsız müsaadeye göndermesinde rastgele bir kısıtlamaya tabi olması kelam konusu değil. Münasebetiyle patron bütün emekçilerini fiyatsız müsaadeye gönderebilir. Lakin fiyatsız izindeki emekçilere nakdi fiyat dayanağı ödenebilmesi için birtakım koşullar var. Bu kaideleri şu formda özetlemek mümkün:
Başka yandan fiyatsız müsaadeye çıkartılan çalışana nakdi fiyat dayanağı ödenebilmesi için çalışanın SGK’ya makul doküman çeşitleri ile bildirilmiş olması gerekiyor.
Örneğin Türk patronlar tarafından toplumsal güvenlik mukavelesi imzalanmamış ülkelere götürülerek çalıştırılan Türk emekçileri nakdi fiyat takviyesinden yararlanamıyorlar.
Tekrar 4447 Sayılı Kanun’un kapsamında olmak koşulunu sağlayamadıkları için part time çalışıp çalışmadığı günler için isteğe bağlı olarak prim ödeyip işsizlik sigortası primi ödemeyenlere de nakdi fiyat dayanağı ödenmiyor.
1-) 4447 sayılı Kanunun kapsamında olmak 2-) 17 Nisan 2020 öncesinde işe alınmış olmak 3-) Kısa çalışma ödeneği almıyor olmak 4-) Emekli aylığı almıyor olmak
KİMİ İSTİSNALAR VAR
Nakdi fiyat dayanağı ödenebilmesi tarafındaki koşullardan 17 Nisan 2020 öncesi işe alınmış olma kuralının iki istisnası var.
1-) 1 Aralık 2020 ve sonrasında işe alınan bireyler şayet Ağustos 2020’de sigortalı değil ve işe alındıkları işyerinde Ocak 2019 ila Nisan 2020 periyodunda en az sigortalı bildirilen aydaki sigortalı sayısına ek olarak istihdam edilmişlerse nakdi fiyat dayanağından yararlanabiliyorlar.
2-) NACE Rev.2 Ekonomik Faaliyet Sınıflamasına nazaran 56 kodunda faaliyet gösteren işyerleri ile 61.90.05, 85.51.03, 93.11.01, 93.12.07, 93.13.01, 93.19.05, 93.21.01, 93.29.02, 93.29.03, 96.02.01, 96.04.01, 96.04.02 yahut 96.04.03 kodlarında faaliyet gösteren işyerlerindeki personellerden Mart 2021 periyodunda bu işyerlerinde çalışmış olanlar nisan ve mayıs aylarında nakdi fiyat takviyesinden yararlanabiliyorlar.
Münasebetiyle bir evvelki İçişleri Bakanlığı genelgesiyle kapatılan işyerleri olan hamam, sauna, internet kafe, yüzme havuzu, spor salonu üzere işyerleri ile yeme içme bölümündeki emekçiler için nakdi fiyat takviyesinden yararlanmada 17 Nisan 2020 öncesinde işe alınmış olma koşulu esnetilmiş durumda.
Ayrıyeten geçtiğimiz yıl hayata geçirilen ve istihdam taahhüdü bulunan teşvik kapsamında işe alınmış çalışanların de 17 Nisan 2020 öncesi işe alınmış olma koşulu aranmadan nakdi fiyat takviyesinden yararlanılması mümkün.
GÜNLÜK NET 50 TL
Nakdi fiyat takviyesinin meblağı nisan ayı ile birlikte günlük net 50 TL’ye yükseltilmişti. Bu çerçevede nisan ayının tamamında fiyatsız izinde olan bir emekçiye net 1500 TL nakdi fiyat takviyesi ödenecek. Öbür yandan mayıs ve haziran ayları için de nakdi fiyat dayanağının fiyatı günlük net 50 TL olacak ve nakdi fiyat dayanağı ödemelerinden damga vergisi kesilmeyecek.
ÖDEME 9 MAYIS’TA
Nakdi fiyat dayanağından yararlanacak personellerin SGK’ya bildiriminin patronlar tarafından sonraki ayın 3’üne kadar yapılması gerekiyor. Bu çerçevede SGK’ya yapılan bildirimler İŞKUR tarafından denetim ediliyor ve ayın 8’ine kadar süren bu süreç sonunda ayın 9’unda nakdi fiyat dayanağı ödemeleri yapılmaya başlanıyor.
Nisan ayına ilişkin nakdi fiyat dayanağı ödemeleri 9 Mayıs prestijiyle sistemde IBAN numarası bulunan emekçilerin banka hesaplarına, IBAN’ı bulunmayan emekçilere ise PTT kanalıyla ödenecek.