Bakırı “yeni petrol” olarak nitelendiren ABD merkezli global yatırım bankası Goldman Sachs’a nazaran, bakırın fiyatı bu yıl ton başı ortalama 9 bin 675 dolar seviyesinde seyredecek. Bu sayının gelecek yıl ton başına 11 bin 875 dolara yükselmesi beklenirken, 2025 prestijiyle bakırın ton fiyatı 15 bin dolar düzeyine çıkacak.
Bakır talebi de yeşil güç dönüşümünün hızlanmasıyla rekor artış gösterecek. Yeşil teknolojilere bağlı olarak bakır talebinin artmasının temelinde bakırın esnekliği, elektriksel ve termal iletkenliği ile düşük reaktivite özellikleri yatıyor.
Memleketler arası Güç Ajansının datalarına nazaran, elektrikli bir aracın üretimi için akaryakıtlı araca kıyasla 5 kat, rüzgar türbini için ise doğal gaza dayalı elektrik santrallerinden 8 kat fazla madene muhtaçlık duyuluyor ve bakır bu madenler ortasında öne çıkıyor.
Elektrikli araçlar, rüzgar ve güneş teknolojileri bakır talebini artıracak
Goldman Sachs’ın tahlillerine nazaran, pak güç dönüşümünden kaynaklanan bakır talebi 2030’da yüzde 600 artışla 5,4 milyon tona yükselecek. Elektrikli araçlar, rüzgar, güneş ve jeotermal güç üzere yeşil güç teknolojilerinin büyüme suratına bağlı olarak bakır talebi yüzde 900 artışla 8,7 milyon tona ulaşabilecek.
Elektrikli araçlar 2030’da bakır talebindeki toplam büyümenin yüzde 40’ını oluşturacak. Bu yıl 5,1 milyon elektrikli araç satılması beklenirken, bu sayı 2030’da 31,5 milyona yükselecek ve yaklaşık 30 milyon elektrikli araç şarj ünitesi kurulacak. Böylelikle, elektrikli araç kesimi kaynaklı bakır talebi 2030’a kadar 2,4 milyon ton artacak.
Pak güç dönüşümünün kalbinde yer alan güneş gücü teknolojileri, 2030’da bakır talebindeki artışın 1,6 milyon tonunu oluşturacak.
Karasal rüzgar gücü santrallerinin bakır talebindeki büyümedeki hissesi ise 1,3 milyon ton (yüzde 20) düzeyinde gerçekleşecek. Deniz üstü rüzgar gücü kapasitesinin artmasıyla, bakır talebinde rüzgar teknolojilerinin hissesi da artacak.
Öte yandan, pak güç dönüşümüyle altın çağını yaşayacak bakır tedarikinde arz zahmeti olmaması için kesimin yatırımlarına sürat vermesi gerekiyor. Pak güç teknolojilerine bağlı olarak artan bakır talebini karşılamak için yapılacak yatırımların iklim değişikliği ve çevresel tesirlerine yönelik kaygılar ise bu istikrarın kurulmasındaki en kıymetli zorluklardan biri olarak öne çıkıyor.
Yeşil dönüşümün suratı, bakıra yönelik belirsizlikleri beraberinde getiriyor
Londra merkezli emtia piyasaları tahlil şirketi CRU Grup’un Temel Metaller Araştırma Müdürü Charlie Durant, yaptığı açıklamada, birtakım ülkelerde yeni tip koronavirüs (Kovid-19) hadiselerinin tekrar artmasına yönelik telaşlar dışında makroekonomik tabanın bakır fiyatlarını desteklediğini ve yakın vakitte fiyatların daha fazla yükselebileceğini söyledi.
2020’nin bakır piyasasında çalkantılı bir yıl olmasına karşın piyasanın temel göstergelerinin olumlu olduğunu belirten Durant, “Elektrikli araçlar, rüzgar ve güneş gücünün rafine bakır talebindeki yıllık büyümenin yüzde 1,5’ini oluşturacağını öngörüyoruz. Global bakır piyasasının gelecekteki büyümesinin neredeyse tamamının yeşil güç dönüşümünün suratına bağlı olduğunu söylesek abartmış olmayız.” diye konuştu.
Durant, elektrikli araçlar ve yenilenebilir güce geçişin yaşandığını ama bu geçişin suratı ve hangi piyasaların nasıl dönüşeceğine ait belirsizliklerin riskleri de beraberinde getirdiğini tabir etti.
Global bakır piyasası açısından iki temel belirsizlik olduğunu lisana getiren Durant, şunları kaydetti:
“Bu belirsizliklerin birincisi Çin’in bakır muhtaçlığının ne kadarını bakır hurdasından karşılayacağı. Başkası ise alüminyum ya da öbür metallerin bakırın yerini ikame etmesi. Şayet bakır fiyatları alüminyuma nazaran uzun bir müddet yüksek seyrederse, bu ikame tehdidi daha bariz hale gelecektir. Ayrıyeten, bakır sanayisinde yeni maden projelerine olan gereksinim da hala devam ediyor. Salgın ve madenlerin çevresel tesirleri tedarik üzerinde risk oluşturuyor lakin stratejik ve yiğit kararlar alınarak bu tehditler fırsatlara dönüştürülebilir. Yalnızca fiyatlar açısından değil, sürdürülebilir ve kapsayıcı bakır yatırımlarıyla bakır piyasası daha da büyüyebilir.”
