Tam kapanma kararının akabinde yeni dayanak paketlerinin açıklanmaması ve mevcut dayanakların yetersiz kalması STK ve iş dünyası temsilcilerinin yansısına yol açtı. Vatandaşlar, yeme-içme turizm işletmelerine, küçük esnaftan kayıt dışı çalışanlara kadar daha kapsamlı dayanaklar bekliyor.
Dünya gazetesinden Selenay Yağcı’nın haberine nazaran Memleketler arası Para Fonu (IMF) de Türkiye’de salgın sürecinde verilen takviyelerin yetersizliğine raporunda yer verdi. IMF’nin raporuna nazaran Türkiye Gayri Safi Yurtiçi Hasılası’na (GSYH) nazaran yüzde 1,5 ile pandemi harcamaları oranında dünya ülkeleri ortasında en alt sıralarda yer aldı.
IMF: Türkiye halkına en az takviye veren ülkeler kümesinde
IMF, ülkelerin pandemi harcamalarının GSYH’lerine oranlarını gösteren raporunu açıkladı. Raporda salgının başlangıcından bu yana kadar hükümetlerin açıkladığı ekonomik ve sıhhat yatırımları, harcamaları ve yardımlarına yer verildi. Türkiye, COVID-19 gelir ve harcama dayanaklarında (sağlık harcamaları dahil) yüzde 1,1 oranla son sıralarda yer aldı. Toplam COVID-19 takviyelerinin GSYH’ye oranının ise yüzde 1,5 olduğu belirtiliyor.
Raporda ülkeler pandemi harcamalarına nazaran 5 kümede yer aldı. Yüzde 10 ve üzeri, yüzde 7,5-10, yüzde 5-7,5, yüzde 2,5-5 ve yüzde 2,5 ve altı. Türkiye ise yüzde 2,5 ve altı ile halkına en az dayanak veren ülkeler kümesinde yer aldı.
ATO: İşletmelere nakit yardım dayanağı verilmeli
Ankara Ticaret Odası (ATO) Lideri Gürsel Baran, hükümetin kolay adapta vergi mükellefi olan işletmelere sağladığı kira ve gelir kaybı dayanağının kapsamının genişletilmesi gerektiğini belirterek “Tam kapanma periyodunda faaliyetlerini sürdüremeyecek işletmelere nakdi yardım takviyesi verilmesi gerekli.” dedi.
Salgının başından bu yana işletmelerin kredi kullandığını hatırlatan Baran, geri ödemelerinde sorun yaşanan krediler için tekrar yapılandırma imkanı getirilirken, bilhassa hizmet kesiminde faaliyet gösteren işletmelere uzun vadeli, belli bir müddet geri ödemesiz ve düşük faizli yeni takviye paketleri sunulması gerektiğini bildirdi.
TURYİD: Dal son 1 yıl içinde yüzde 25 küçüldü
Turizm Restoran Yatırımcıları ve Gastronomi İşletmeleri Derneği (TURYİD) Lideri Kaya Demirer, paket servislerin yeme-içme kesiminde ciroya oranının yüzde 3-5’ler civarında seyrettiğini söyledi. Demirer, şu ana kadar açıklanan dayanakların olumlu üzere görünse de, dalın içinde bulunduğu durum göz önünde bulundurulduğunda yetersiz kaldığını belirtti.
Demirer, “Sektör son 1 yıl içinde yüzde 25’in üzerinde küçüldü. Yeni dayanakların verilmemesi durumunda bu oran yüzde 30’ları aşacak ve istihdamda önemli bir biçimde azalacak” dedi.
Demirer, işletmelerin son 1 yıl içinde yüzde 70’lere varan ciro kaybı yaşadığını tabir ederek beklentilerini ise şöyle sıraladı:
“Öncelikle sermayesi tükenen işletmelerimize düşük faizli uzun vadeli KGF kredisi imkanı tanınması, yapılandırma ödemelerinde kesime özel yeni taksit imkanı ve yapılandırılmanın bozulmaması, açılışta ‘eleman azaltmama’ taahhüdü veren işletmelere ciro kaybı temel alınarak çalışanlar üzerindeki Sgk ve prim ödemelerinin alınmaması, haziran sonuna kadar uzatılan KDV indirimlerinin dal özelinde yıl sonuna kadar devam ettirilmesi.“
Hazır Giysi: Kayıt dışı çalışanlara daha fazla takviye verilmeli
Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği Konfeksiyon ve Hazır Giysi Meclis Lideri Erdem Fayat gelir kaybı yaşayan küçük esnaf ve günlük çalışarak konutunu geçindiren insanlara daha fazla dayanak verilmesi gerektiğini söyleyerek “Kayıt içi çalışan olduğu kadar kayıt dışında da çalışan insan sayısı çok fazla. TUİK sayılarına nazaran hazır giysi ve konfeksiyon kesiminde kayıt dışı çalışan oranı yüzde 40’larda. Birçok kesimde emsal durum kelam konusu. Dayanak ve teşviklerin bilhassa bu kesimde yer alan gereksinim sahibi küçük esnaf ve kayıt dışı çalışanlara daha fazla verilmesi gerekir“
