Kıdem tazminatında gelir vergisi kesintisinin iade edilmesine ait düzenleme binlerce çalışanın yüzünü güldürdü.
Vergi iadesinde 27 Mart 2018 milat olarak kabul edilirken, dava açan 25 bine yakın çalışan için vakit aşımı işlemeyecek. Çalışanın kıdemi ve ikale mukavelesindeki (işçi ve patronun anlaşarak var olan bir mukaveleyi ortadan kaldırılması için yaptıkları bozma sözleşmesi) ölçü ile vergi dilimi yükseldikçe, alınacak vergi iadesi de artacak. Bu kapsamda yaklaşık 180 milyon liralık vergi iade edilecek. İade alabilmek için dava açmamış olmak, mevcut davalardan da vazgeçmek gerekiyor. İkale mukavelesi, iş garantisi, iş sonu ve iş kaybı tazminatları, hizmet mükafatı, hizmet primi, ek ödeme, ikramiye üzere çeşitli isimlerle yapılan ödemeler, yardımlar da kıdem tazminatı üzere bedellendiriliyor. Bu kapsamda yapılan ödemeler yıllık kıdem tazminat tavanını aşmayan meblağ için 27 Mart 2018’den itibaren vergi alınmıyor. Kıdem arttıkça alınacak vergi iadesi fiyatı yükselirken, 5 yıllık vakit aşımı 2019’dan geriye gerçek hesaplanıyor. Kıdem tazminatı ve vergi iadesi konusunda merak edilen soruların karşılıkları şöyle:
KIDEM TAVANI NE VAKİT BELİRLENİYOR?
TAVAN ölçüsü ocak ve temmuz başında belirleniyor. Kıdem tazminat tavanı bu yıl için 10 bin 848 lira uygulanıyor. Çalışanlar evlilik, askerlik yahut 15 yıl 3.600 gün ile işten ayrılacaksa bu haklarını ocak ve temmuz aylarında kullanmaları lehine olur. Bu sayede belirlenecek yeni tavandan kıdem tazminatı alacakları için alacakları fiyat da artıyor. Örneğin yüzde 35’lik vergi diliminde olup 16 yıldır tıpkı işyerinde çalışıp Aralık 2018’de 200 bin lira tazminatla ayrılan çalışan yaklaşık 24 bin lira iade alabilir.
PATRON TAVANININ AŞILMASI DURUMUNDA ÖDEME YAPAR MI?
PRIME temel karı yüksekten bildirilen ve tavan tazminatını aşanların bir yıllık çalışmasının karşılığı olarak alacakları tazminat ölçüsü azamî tavan olur. Aşan kısma ödeme yapılmıyor. Patronlar, iade sürecinin yapılabilmesi için, hizmet erbabı, vekilleri yahut ilgili vergi dairesince istenilen bilgi, evrakları, acil bir halde temin ve ibraz etmekle yükümlü bulunuyor.
TAZMİNATTAN VERGİ KESİLİP KESİLMEDİĞİNİ NASIL ÖĞRENEBİLİRİM?
AYRILDIĞINIZ işyerinin muhasebesinden öğrenebilirsiniz. Vergi Yöntem Kanunu’na nazaran vergide vakit aşımı vergiyi doğuran süreci izleyen takvim yılından itibaren beş yıl sonra doluyor. Bu mühlet aşılsa dahi daha evvel vergi iadesi için dava açanlar açısından vakit aşımı işlemiyor. Vakit aşımı 2019 yılından geriye gerçek hesaplanıyor.
KIDEM TAZMİNATINDAN GELİR VERGİSİ KESİLİYOR MU?
TAVAN ölçü üzerinden alınan kıdem tazminatından yalnızca binde 8 oranında damga vergisi kesilir. Tavan ölçüsü aşan kısım kıdem niteliği taşımıyor. Gelir vergisi kıdem tazminatında tavanı aşan kısım için kelam konusu oluyor. Tıpkı yılda birden fazla işyerinde çalışanların aldığı fiyatı o yıl için belirlenen fiyatı aşması durumunda beyanname vermesi gerekiyor. Beyannamede eğitim, sıhhat, sigorta harcamaları masraf gösterilerek ilave vergiden kurtulacakları üzere vergi iadesi de alabilirler.
HANGİ TAZMİNATLARDA VERGİ KESİNTİSİ İADESİ YAPILABİLİR?
İŞ teminatı, iş sonu ve iş kaybı tazminatları, hizmet mükafatı, hizmet primi, ek ödeme, ikramiye üzere tazminatlarda kesilen gelir vergisi iade edilir. Düzenlemeden 27 Mart 2018’den evvel işten anlaşarak ayrılanlar yararlanabiliyor. İşten karşılıklı kontrat, ikale mukavelesi ile ayrılan vergi iadesine hak kazanıyor. Vergi vermemesi gerekenler ödedikleri vergiyi geri almak istemeleri durumunda bulundukları vilayet ve ilçelerdeki belediyeye dilekçe ile müracaatta bulunmaları durumunda vergi iadesini alabiliyor. Vergi iadesini beş yıl içinde müracaat yapanlar alabilir. Vergi iadesi alabilmesi için (henüz kesinleşmeyen) açılan davadan feragat etmesi gerekiyor. Davadan feragat edildiğine ait dokümanların vergi iadesine teslim edilmemesi durumunda iade süreci yapılmıyor.
TAVANI AŞAN MEBLAĞIN VERGİSİNİN İADESİ KELAM KONUSU MU?
KIDEM tazminatı tavanı 6 ayda bir yükseltiliyor. Ödemenin yapıldığı tarihteki kıdem tazminatı tavanını aşmayan kelam konusu tazminat dengeli için ödenen vergiler iade edilecek. Aşan fiyatların vergisi ise iade edilmeyecek.
VERGİ İADESİNDE GERİYE DÖNÜK FAİZ İŞLETİLİYOR MU?
DAVASI sürenler kazanmaları durumunda faiziyle birlikte alabiliyor. Mevcut durumda müracaatta bulunanlara faiz ödenmiyor. Uzlaşma yoluyla vergi iadesini yetersiz bulup dava açanlardan iade edilen meblağ geri alınıyor. Yıllık tavanı aşmayan kıdemde bir vergi kesintisi olmadığı için iadede kelam konusu değil.
İHBAR TAZMİNATI DA VERGİ İADESİ KAPSAMDA YER ALIYOR MU?
KARŞILIKLI sonlandırma mukavelesi kapsamında olsa dahi ek tazminat niteliğinde ihbar, mesai, resmi tatil, yıllık müsaade fiyatı, yemek fiyatı, sigorta ödemeleri, toplumsal yardımlar, hizmet primi gibisi ödemelerde gelir vergisinin iadesi kelam konusu değil.
